19 februari, 1998

Vogels van Goa India

Goa India
6 februari t/m 19 februari 1998

Inleiding  

Van diverse kanten hoorden we positieve geluiden over Goa. De exotische natuur, de Indiase cultuur en de fantastische stranden deden ons al snel besluiten zuid Spanje nog maar even uit te stellen en een 15-daagse reis naar Goa te boeken. Dit zou onze eerste kennismaking met Azië worden.
   
Literatuuropgave 

Goa is voor Nederlanders een nieuwe bestemming. Vandaar dat ik specifiek op Goa gerichte Nederlandstalige reisboeken  niet heb kunnen vinden. In algemene boeken over India is er wel iets terug te vinden, echter dikwijls heel summier. Via internet is er wel veel informatie beschikbaar. Op het moment dat ik dit schrijf heb ik drie goede reisverslagen van vogelaars kunnen vinden. Van Jan Zwaneveld heb ik vlak voor vertrek nog een door hem geschreven reisverslag gekregen en een copy van het ultieme reisverslag voor vogelaars in Goa van Peter Harris. Dit laatste is een absolute must. In Goa heb ik twee vogelgidsen gekocht, dit scheelt minimaal de helft met de aanschaf in Nederland. Heel bruikbaar is “The book of Indian birds” van Salim Ali.

Landkaart

Landkaarten van Goa zijn in Nederland niet verkrijgbaar. In Goa zelf, met name in de souvenirwinkels en boekwinkels zijn goede gedetailleerde kaarten te koop. Overigens is ook het reisverslag van Peter Harris voorzien van duidelijke kaartjes en routebeschrijvingen. 

Benodigde documenten

Een paspoort dat na terugkomst in Nederland nog minstens 6 maanden geldig is en een visum voor India. Dit visum kan via het reisbureau aangevraagd worden maar ook rechtstreeks via de ambassade in Den Haag.

Gezondheid

Informeer bij de GG en GD naar de laatste gegevens omtrent de medische risico's die u loopt. Zij kunnen u een goed advies geven. Ons is een malariakuur aanbevolen  en een injectie tegen geelzucht. 

Veiligheid

Zoals overal in de wereld moet u natuurlijk zelf u spullen in de gaten houden. Gedurende onze vakantie in Goa zijn er geen onregelmatigheden geweest. 

Geld

Travelercheques worden bij alle hotels en banken geaccepteerd. Wisselen is nergens een probleem. In alle hotels, maar ook  in diverse winkels (in ons geval een schoenenwinkel!) kan eenvoudig gewisseld worden. Vaak is de koers in de hotels wat ongunstiger omdat commissie betaald moet worden.

Transport

Het openbaar vervoer is goed geregeld. De bussen rijden regelmatig en zijn spotgoedkoop. Uitstappen onderweg is niet alleen gebonden aan bushaltes maar overal mogelijk. Taxi’s zijn voor europese begrippen goedkoop. Een hele dag een taxi huren kost ca. Fl.60,- Wel onderhandelen over de prijs! Voor korte ritjes is de “tuc-tuc” een nog goedkoper alternatief.

Onderdak

Goa beschikt over goede hotels in alle prijsklassen. Zeer aanbevolen wordt het Beira Mar Hotel ten noorden van het Galangutestrand. Hier zit je dan meteen vlakbij de Bagafields. Een uitstekende locatie voor vogelaars. Hier kan je vanaf het terras met zwembad de omgeving goed overzien en met een “Kingfisher” in de hand heel relaxt vogelen. Alle goede vogelgebieden zijn vanaf hier binnen een dag met een taxi te bereiken. Zelf zaten we in het Osborne Resort zuidelijk van Galangute. De omgeving hier bied ook enkele redelijke vogelgebieden 

Het weer

Het weer gedurende onze reis was perfect. Aan de kust van de Arabische zee was de temperatuur gemiddeld zo'n 30  a 35 graden in combinatie met de zeewind heel aangenaam. In het binnenland was de temperatuur iets hoger. Regen hebben we niet gehad maar wel 15 dagen lang onbewolkt stralend weer.

Goa van dag tot dag

6 februari
Om 14.30 uur vertrekken we met Air Holland van Schiphol via een tussenlanding in Muscat (Oman) naar Goa.
Na ca. 10 uur vliegen komen we tenslotte aan op Dabolim Airport.


7 februari
De transfer naar ons hotel duurt ongeveer 2,5 uur en voert via een lange omweg. Een belangrijke brug over de Zuaririvier wordt gerestaureerd. Volgens de hostess kan deze restauratie wel 20 jaar duren! We zijn voor de eerste keer in India op vakantie. De verwachtingen zijn hoog gespannen. Na enkele weken van voorbereiding met studiemateriaal van Hemme Batjes moet het mogelijk zijn flink wat nieuwe vogelsoorten te scoren. Natuurlijk moet het voor Ria ook interessant blijven zodat we niet uitsluitend met vogelen bezig zijn. Deze activiteiten beperken zich voornamelijk in de vroege ochtend en de namiddag. De rest van de dag gebruiken we voor excursies, wandelen en luieren. De ons toegewezen kamer in het Osborneresort wijzen we af. Het uitzicht op een blinde muur voor 16 dagen zien we niet zitten. Bovendien is de kamer niet schoongemaakt en de bedden niet opgemaakt. Zonder problemen krijgen we een andere kamer met uitzicht op het zwembad. Een eerste kennismaking met de omgeving voert ons naar het strand en vandaar richting Galangute. Ons eerste doel is de aanschaf van een goede vogelgids. Zonder een behulpzame Engelsman zouden we de laatste bookshop die we bezocht hebben en waar we uiteindelijk geslaagd zijn,  nooit gevonden hebben. Natuurlijk kopen we ook ansichtkaarten. Het blijft altijd afwachten of de kaarten aankomen voordat we weer thuis zijn. Ria kan de verleiding niet weerstaan om een oude bedelares die plotseling opduikt, het wisselgeld te geven. Dankbaar omhelst ze ons. We zijn er wat onwennig onder. Zoveel dankbaarheid voor zo weinig! Via een mengelmoes van koeien, varkens, toeterende taxi’s en overal tussendoor schietende fietsers en bromfietsers komen we tenslotte weer op het strand. Natuurlijk worden we weer aangeklampt. Ria koopt een lendendoek die haar heel charmant staat. Tijdens de onderhandelingen over de prijs doet ze haar slippers uit en vergeet ze, als we doorlopen, weer aan te doen. Het verkoopstertje komt ons later hijgend achterna de slippers brengen. Eerlijke mensen kom je gelukkig overal tegen. Na een flinke wandeling komen we bij het Beira Mar Hotel en genieten we van het magnifieke uitzicht. We zien o.a. Pond Herons, Cattle Egrets, Great- en White Egrets en onze eerste White-breasted Kingfisher. Na deze eerste kennismaking besluiten we een taxi te nemen naar ons hotel. De reisorganisatie heeft een kennismakingsbijeenkomst georganiseerd. Ook worden er wat nuttige tips gegeven voor ons komende verblijf. s’ Avonds gaan we lekker dineren bij Maggie. De prijzen vallen reuze mee. De totale kosten voor een complete maaltijd voor twee personen met drankje vooraf bedragen 240 roepies, ongeveer Fl.15,-!!
Vlak voordat we naar bed gaan bellen we Roald en vertellen kort onze belevenissen. De kosten van dit korte gesprek lopen al snel op naar ca. Fl.15,-. Net zo duur als onze complete maaltijd!!

8 februari
Na een karig ontbijt, om elke boterham moet gevraagd worden, gaan we met een taxi naar het Beira Mar Hotel. Deze ochtend willen we de directe omgeving verkennen. Het weer is perfect en nog niet te warm. Vlakbij de brug over de kreek stappen we uit. De vlakte bruist van het vogelleven. We zien o.a. Black Kite’s, Braminy Kite’s, Cattle Egrets, Great- en Little Egrets, Pond-Herons, Black Drongo’s, en meteen al twee ijsvogelsoorten met name de White-breasted Kingfisher en de Common kingfisher en niet te vergeten de House Crow. 
Little Bee-eaters benutten elk uitsteeksel als startpunt voor hun jacht op vliegende insecten.
De wandeling voert ons rondom de Bagafields. Het landschap is heel afwisselend en wordt onderbroken door kleine bosschages, poeltjes, graslandjes en droogstaande rijstvelden. Een heel afwisselende biotoop. Geen wonder dat het vogelleven zo rijk is. ‘s Middags doen we het rustig aan en luieren we een beetje op het strand.

9 februari
Deze ochtend gaan we naar het Carolimbinlake en de Geigy factory. Twee gerenommeerde plaatsen waar een rijk vogelleven te bewonderen is. Met Gregory onze vaste taxichauffeur voor de komende dagen gaan we vroeg op pad. Om ca. 8.30 uur arriveren we bij het Carolimbinlake. Het meer ligt er prachtig bij. Het is bijna volledig dichtgegroeid en bedekt met waterlelies. Het is een waar vogelparadijs. Purple Swamphens, Bronze-wing Jacanas, Pheasant-tailed Jacanas, Lesser Whistling Ducks, Grey-Herons, Purple Herons en ga zo maar door. Boven het meer Braminy Kites en Witwangsterns. Langs de oevers Common Kingfisher en White-breasted Kingfisher. Aan de oostkant van het meer ligt boven op een heuvel een prachtig landhuis. Dit lijkt me een ideale plaats voor een overwintering met uitzicht op het meer! Opmerkelijk zijn de enorme aantallen van elke soort. Hoe elke vogel in staat is voldoende voedsel te vergaren is een groot raadsel. Het meer moet ontzettend voedselrijk zijn. Jammer genoeg is in het verleden een spoorlijn aangelegd die een stuk van het meer heeft afgesneden. De status van het meer is onduidelijk. Er zijn geen afzettingen of  toegangsbeperkingen. Iedereen is vrij de oevers te betreden. Opvallend is het feit dat diverse personen gelijktijdig hun behoefte doen. Zonder gene laat men de broek zakken. Zou dit het geheim zijn van de enorme voedselrijkheid van het meer. Ook waterbuffels pikken hun graantje mee en tonen aan, met hun kop net boven water, dat het meer toch minimaal een meter diep moet zijn.  We besluiten later in de week het meer nogmaals te bezoeken en gaan vervolgens naar de Geigy-factory. Als je de naam hoort denk je in eerste instantie niet aan een natuurgebied. Bij de ingang is aanmelden bij de beveiliging en inschrijven in het bezoekersregister verplicht en slechts een formaliteit. Meteen na de ingang slaan we het rechtsaf  het pad in en maken een wandeling langs de rand van het complex. De rust van de omgeving is heerlijk en kuierend lopen we langs het pad naar de bebouwing. De temperatuur is inmiddels opgelopen naar ca. 35 graden en dat geeft een drukkend gevoel. Kennelijk zijn we nog niet helemaal geacclimatiseerd. Er is veel aandacht besteed aan de groenvoorzieningen rondom de bebouwing van de fabriek. Dat zou je hier niet verwachten.
Tenslotte komen we bij het meertje waar volgens onze informatie uit het verslag van Peter Harris een rijk vogelleven aanwezig zou zijn. Het overtreft onze stoutste verwachtingen. Aan de overzijde van het meer, langs de oever zien we een stuk of 10 Lesser Adjudants, 5 Wooly-necked Storks, 15 Asian Open Bill, 5 Painted Storks, een groep van 20 stuks White Ibis en 5 Eurasian Spoonbills. Natuurlijk ook hier diverse reigersoorten zoals de Grey-Heron, Purple Heron , Pond Heron, Little Egret, Cattle Egret en Great White Egret. Boven de plas cirkelen Brahmany Kites, zowel volwassen exemplaren als juvenielen. In de bosjes langs de oever zien we Black Drongo’s, Little Green Bee-eater en White-breasted Kingfisher. Tussen het riet scharrelen Purple Swamphen en Black-winged Stilts. Het is werkelijk een waar vogelparadijs. Voldaan gaan we naar het hotel.  s ’Middags maken we weer een wandeling over het strand naar het Beira Marhotel. Hier vermaken ons we de rest van de middag prima bij het zwembad en terras met uitzicht over de Bagafields. Tegen de namiddag maak ik nog een wandeling ten zuiden van het Osborne Resort. Onder begeleiding van twee jongens, die zich bij me aansluiten wandelen we door de braakliggende rijstvelden naar een kleine poel. De poel wordt omsloten door een bosrand waar heel veel House Crows inzitten. Het lijkt een beetje op de film The Birds van Alfred Hitscock. Gelukkig ontbreekt de beklemmende spanning en is het een hele leuke relaxte omgeving. Grappig is de kleine kapel aan de rand van de poel. Weer een overblijfsel van de Portugezen. Na deze heerlijke wandeling gaan we tenslotte ‘s avonds dineren bij Maggie en kijken terug op een geslaagde dag.

10 februari
Na de goede ervaringen van gisteren toen ik in de namiddag het gebied ten zuiden van het hotel bezocht, besluit ik vroeg in de morgen het gebied nogmaals te bezoeken. Verderop naar de heuvels zie ik al snel weer enkele nieuwe soorten waaronder de Whiskered Bulbul. Het is heerlijk ontspannend, zo dicht bij het hotel ongestoord door de prachtige omgeving te wandelen. Na het ontbijt vertrekken we met de groep voor een tour naar Old Goa de voormalige hoofdstad van Goa. De indertijd door de Portugezen gebouwde kathedralen zijn werkelijk schitterend. Old Goa heeft een fantastische bloeitijd meegemaakt. Van de huizen is er niet veel meer over. De hele stad is indertijd verplaats naar het huidige Panaij. Grote epidemieën hebben er voor gezorgd dat men de stad ontvlucht is, waarna het verval is begonnen. Het interieur van de kerken is fabelachtig mooi, veel ornamenten zijn bedekt met bladgoud. De wanden zijn beschilderd met Bijbelse taferelen. Het bezoek is werkelijk de moeite waard. s ‘Middags gaan we naar Panaij de huidige hoofdstad van Goa. We bezoeken de markt waar een lucht hangt die bestaat uit een mengeling van vis en kruiden. De markt is heel schilderachtig en druk. Het is bijna onmogelijk door de mensenmassa heen te komen. Uiteindelijk besluiten we de markt te verlaten en de binnenstad op te zoeken. Het chaotische verkeer, het getoeter en de ook hier weer aanwezige mensenmassa is boeiend om te zien. Op een heuvel in de stad ligt de kathedraal van Panaij. Nog niet genoeg van kathedraal besluiten we ook deze te bezoeken. Een bij de ingang verblijvende man biedt ons aan een rondleiding te verzorgen. Duidelijk is wel dat deze kathedraal niet zo mooi is als die van Old Goa.
Het aanbod van onze gids om de klokkentoren te beklimmen slaan we natuurlijk niet af. Door een nauwe doorgang worstelen we ons via een draaitrap naar boven. Via de openingen waar de klokken in hangen kijken we uit over de stad. Het uitzicht hier is fenomenaal.
Na deze drukke dag is het goed toeven bij het zwembad van het hotel en we besluiten de rest van de dag ons gemak te nemen.

11 februari
Vandaag gaan we met z’n vieren een dagje varen. Enkele vakantievrienden hebben ons uitgenodigd een vaartocht te maken naar een zijrivier van de Mandoviriver. Om 9.00 uur vertrekken we met een taxi naar Cocobeach. Omdat we te vroeg aankomen, het tij is ongunstig om te vertrekken, besluiten we ter plaatse nog even een strandwandeling te maken.
Cocobeach is een echt vissersdorpje. Op het strand is veel bedrijvigheid. Enkele vissers zijn netten aan het repareren. Het is een leuk gezicht als je hun vingervlugheid ziet. Verderop liggen er visnetten te drogen. Op diverse plekken zijn vissers actief bezig. De vismethode is heel arbeidsintensief. Een zwemmer trekt het ene eind van het net mee de zee in en zwemt een halve cirkel langs het strand. De diameter van deze halve cirkel is ongeveer 100 meter. De netten zijn voorzien van drijvers en een met lood verzwaarde onderzijde. Als het net uitgezet is wordt het aan twee zijden ingehaald. Geleidelijk aan trekken de vissers het net binnen. De vangst valt tegen. Als je het afzet tegen de geleverde inspanning van minimaal 8 personen, die ca. een half uur bezig zijn dan is de opbrengst ter grootte van een emmer vol erg karig. Gelukkig wordt de arbeid verricht in een fantastisch decor van een exotisch palmenstrand in een paradijselijke omgeving. Dat maakt gelukkig veel goed! Om ca. 11.00 uur vertrekken we tenslotte voor  de vaartocht. Het kost vrij veel moeite door de branding te komen. Wat verder van de kust is de zee rustiger en genieten we van het uitzicht op het strand in de verte. Opmerkelijk zijn de scholen kleine visjes die links en rechts van de boot uit het water springen. Er komen er zelfs een paar in de boot terecht. De vaartocht naar de kreek voert langs een schitterend landschap en is een waar genoegen. De schipper heeft voor sandwiches en drank gezorgd die we ons goed laten smaken. In de kreek die steeds smaller wordt ontdekken we een Stork-billed Kingfisher, de eerste in deze vakantie. Het is een spectaculair beest met een voor zijn afmetingen enorme snavel. De vogel voert een prachtige show op als hij met een enorme snoekduik een vis verschalkt. Verderop ziet onze gids de eerste krokodil. Niemand van de groep slaagt er in het beest te zien omdat het dier al snel na de ontdekking onder water duikt. Gelukkig krijgen we een tweede kans. Verscholen onder het over het water hangende bladerdak  ligt een exemplaar van ca. 2 meter lengte. Waar de dinosauriërs uitstierven bleven de krokodillen voortbestaan. Wel iets om stil bij te staan.
Gezien de lange heen- en terugreis kunnen we niet al te lang in de kreek blijven en moeten we terug. Stijf van het zitten op de harde houten banken van de boot komen we tenslotte weer aan op het strand van Cocobeach. Gelukkig is het doel van de tocht, het waarnemen van de krokodil gelukt. 
  
12 februari
Na het ontbijt vertrekken we naar Baga-hill. Deze heuvel zou weer enkele andere vogelsoorten op kunnen leveren. De warmte is ook s ’morgenvroeg al drukkend. Zelf het beklimmen van deze kleine heuvel koste al de nodige inspanning en zweetdruppels. Smalle paadjes slingeren zich door het dichte struikgewas naar de top van de heuvel. Het blijft altijd lastig de vogels die we wel horen ook daadwerkelijk te zien. Op de lagere niveaus van de heuvel bevindt zich enige bebouwing. Hogerop heeft de natuur vrij spel. Hier ontdekken we een schitterend gekleurde Purple Sunbird. We zien verder niet veel vogels. Ik denk dat we hiervoor vroeger uit de veren moeten. Via een andere afdaling komen we weer bij de afschuwelijk lelijke brug over de rivier. De brug is een soort tunnelbuis van ruw beton en ziet er overigens wel  stevig uit. De aan- en afritten zijn voor personenauto’s bijkans onbegaanbaar. Aan de overzijde van de rivier bevindt zich de Baga-fields, een gebied dat altijd wel wat oplevert. Heerlijk ontspannen wandelen we door het gebied. Net als bij ons eerste bezoek is er ook nu weer veel te beleven en te zien. We zien o.a. Little Cormorant, Great- Little-Intermediate- en Cattle Egret. Daarnaast de alomtegenwoordige Indian Pond Heron. Onderweg zien we de Common Kingfisher, de White-throated Kingfisher, De Pied Kingfisher en de Stork-billed Kingfisher. Zo is er altijd wel wat te beleven. De lunch gebruiken we in Hotel Beira Mar. We besluiten de rest van de middag bij het zwembad van het hotel te blijven en een rustige middag te houden. ‘s Avonds maken we een wandeling inlands in zuidelijke richting. Al snel komen we in een woonwijk met wijd verspreid staande huizen. Aan de rand hiervan liggen enkele braakliggende akkertjes omgeven door bosschages. We genieten van rust van het platteland. Hier heeft de tijd stil gestaan. Veel werkzaamheden vinden hier nog handmatig plaats. Zelfs voor het oppompen van water is er een grote hefboom geplaatst. Terugkomend bij de bebouwing worden we vriendelijk toegelachen door een leuk tenger vrouwtje. Ze nodigt ons spontaan uit een kijkje in haar huis te nemen. De inrichting is sober en doelmatig. De kamer is donker en kaal. TV ontbreekt niet is de trots van de bewoners. Aan de achterzijde bevindt zich de stal. De koeien en bullen melden zich al aan de ingang en laten zich gedwee vastmaken op hun eigen plek in de stal. Onze gastvrouw Lourden nodigt ons uit mee te gaan naar hun barretje langs de hoofdweg. Hier gebruiken we enkele consumpties. Ook hier weer de karige inrichting die gelukkig volledig werd gecompenseerd door de gezellige Lourden. We spreken af later in de week nog eens langs te komen en wat foto’s te maken. Leuk zo ver van huis nieuwe vrienden te krijgen!!    

13 februari

Dit keer vertrekken we met een taxi naar Bondla. Om 6 uur ‘s morgens verlaten we het hotel.
Onze taxichauffeur Gregory is nog niet wakker!! Na enig geroep komt hij naar de voordeur. Vliegensvlug kleedt hij zich aan. Binnen 5 minuten vertrekken we. De rit naar Bondla neemt ongeveer twee uur in beslag. Opvallend is dat het landschap verder van de kust, de heuvels in, groener wordt. In Bondla wandelen we door het reservaat en ontdekken we alras enkele nieuwe soorten waaronder de Malabar Grey- Hornbill. Deze locale soort vliegt plotseling het pad over en verdwijnt hoog in de bomen. Het lukt me nog wel een stukje te filmen. Bij de ingang van de diergaarde komt een olifant met begeleider aangewandeld. Eigenlijk ongelooflijk dat zo’n kolossaal beest zich volledig laat beheersen door zijn nietige oppasser.
We lopen achter de olifant de diergaarde in. Niemand vraagt om een toegangskaartje. Een kassa zien we trouwens ook niet. Als we moeten betalen dan komen ze wel! Naar Europese begrippen is de huisvesting bijzonder slecht geregeld. Vervallen hokken herbergen o.a. een stel leeuwen en krokodillen. Ook de berenkuil ziet er verwaarloosd uit. Het is treurig om te zien dat de kraagberen, zo uitstekend aangepast voor het leven in de jungle, zich hier dood vervelen. Achter de berenkuil loopt een klein slootje. Op advies van mijn vrienden Hemme Batjes en Jan Zwaneveld, die een maand eerder ook in Goa waren, besluiten we een poosje aan de waterkant te gaan zitten. Toen zagen ze een Malabar Whistling Thrush een locale soort die je eigenlijk niet mag missen. Reeds na enkele minuten verschijnt de eerste Malabar Whistling Thrush gevolgd door een tweede die de eerste verjaagd. Leuk dat de voorspelling uitkomt. Het lukt me helaas niet een goede opname te maken. Het struikgewas en het beweeglijke gedrag verhinderen dat. Het geeft in ieder geval een goed gevoel deze nieuwe soort die nergens anders voorkomt gezien te hebben. Aan het eind van de morgen besluiten we terug te gaan naar de kust. Omdat we een stuk vroeger zijn dan we verwachten besluiten we wederom een bezoek te brengen aan het Carolimbinlake. Het blijft een fantastische ervaring langs de oever te wandelen. De vogelrijkdom is overweldigend. Opmerkelijk is het gedrag van de Purple-Swamhens. In Spanje hebben ze een verborgen levenswijze en zijn ze met veel moeite te ontdekken. Hier zien we er honderden in de open ruimte van het meer. Overigens is recent de soort afgesplitst en wordt de purperkoet van India ook wel de grijskoppurperkoet genoemd. De hitte wordt zo langzamerhand ondraaglijk en we besluiten naar het hotel te gaan. Gelukkig is het aan de kust met wind uit zee veel koeler dus  besluiten we een wandeling langs het strand te maken naar het Beira Mar Hotel, waar we ‘s avonds heerlijk dineren in de tuin.
   
14 februari
Na een vroeg ontbijt vertrekken we voor een strandwandeling in zuidelijke richting naar fort Aguada. Het is nog heerlijk rustig langs het strand. Eigenlijk is dit het mooiste tijdstip van de dag. Halverwege de wandeling zien we uit zee een White-bellied Fish Eagle aankomen. Een schitterend beest die met trage vleugelslagen het binnenland intrekt. Het is duidelijk dat het “echte” strandleven nog moet beginnen. Ligstoelen worden op hun plaats gezet en voorzien van een  ligkussen. Langzamerhand komen de eerste badgasten hun stekje bezetten. Ook de eerste strandverkopers, in het algemeen zigeuners, komen weer naar het strand. Natuurlijk wordt er ook bij ons aangedrongen, misschien moet je zeggen opgedrongen, iets van de koopwaar af te nemen. Gelukkig is men hier niet zo opdringerig als in Gambia. Hier laat men zich meestal na de tweede keer wel afpoeieren. In Gambia raak je ze gewoon niet meer kwijt tenzij je echt grof wordt De heuvel waarop het fort is gebouwd steekt enigszins uit in zee en lijkt een logische plaats voor zo’n vesting. Van hier uit kan het gehele strand overzien worden en is een verrassingsaanval overdag in ieder geval uitgesloten. Langs de randen van he fort bevindt zich enige begroeiing. Enkele bomen staan in volle bloei. Prachtige rode bloemen sieren de bomen. Niet alleen wij vinden ze aantrekkelijk. Ook diverse vogels zoals de Rosy Starling en de Jungle Crow en een klein soort eekhoorn geniet van het nectar. We besluiten naar de rivier te gaan die inlands evenwijdig aan de kust loopt. Onderweg vinden we een dode Asian Koel, een juveniel. Kennelijk aangereden door een bromfiets of zo iets.
De vogel is nog heel vers en zou prima opgezet kunnen worden! Op een hoog punt langs de oever gaan we even pauzeren. Een leuk plekje in de schaduw heeft een schitterend uitzicht over de rivier. Beneden onder een overhangende tak zien we een Common Kingfisher. In de verte boven de rivier vliegen Brahminy-Kites en Black Kites. In een kaal boompje enkele meters bij ons vandaan gaat een Coppersmith Barbet zitten. Het lukt me de vogel te filmen.
Het landschap van de rivier is echt indrukwekkend. De oevers zijn begroeid met mangrovemoeras. In de verte zien we een grote boogbrug. Het bruine water stroomt traag naar de monding van de rivier waar het zich vermengt met de Arabische Zee. Het lijkt ons leuk naar de brug in de verte te wandelen. De afstand is echter veel groter dan ze lijkt. Onderweg nemen we een lunch van friet met tomatenketchup en een koel drankje. Vervolgens laten we ons maar door een tuc tuc naar de brug vervoeren. Vlak voor de helling van de brug stappen we uit. Op een van de telegraafpalen langs de weg zien we onze eerste Indian Roller  een prachtige scharrelaarsoort. De naam scharrelaar ontlokt aan mijn partner een glimlach. De naamgeving van sommige soorten blijft leuk!! Op de brug zelf is niet veel te beleven. Doorlopen naar de overkant zien we geen van beiden zitten. De warmte is intussen ondraaglijk geworden. We gaan dan ook zo snel mogelijk met een taxi naar het hotel en nemen daar een frisse duik in het zwembad. De wandeling heeft best wel veel van ons gevergd dus gaan we ook ‘s avonds niet meer op pad en dineren we ons eigen hotel. De bediening valt tegen. Bij onze tafel is het behoorlijk donker. Een kaars is niet voorhanden en we moeten eindeloos wachten op onze bestelling. Dit is meteen de laatste keer dat we in ons eigen hotel eten!!

15 februari
Vandaag gaan we een fikse wandeling maken in noordelijke richting. Uiteindelijk is Morji beach ons einddoel. Over het strand lopen we naar de brug bij Baga Fields. Onderweg zien we weer diverse Kentish Plovers. Opmerkelijk is dat ze hier heel tam en goed benaderbaar zijn. Via de brug bereiken we de Bagahill. Langs de rotskust klauterend komen we bij diverse kleine strandjes. De omgeving is paradijselijk mooi. We besluiten nog even een duik te nemen. De volgende stop is het Anjuna beach. Hier rusten we even uit en nemen een drankje. Gezien de hitte besluiten we voor het laatste traject naar het Chapporafort een taxi te nemen. 
In de haven van het fort is weinig te beleven. Een beetje doelloos lopen we rond. We moeten naar de overkant van de rivier. De veerboot ligt ongeveer 5 km stroomopwaarts.
Een visserman stopt even met zijn werkzaamheden. Alsof  hij onze gedachten kan raden vraagt hij of we naar de overkant moeten. Dit aanbod slaan we niet af. Binnen enkele ogenblikken zitten we in de boot en koersen we naar Morjibeach. Morjibeach bestaat uit een enorm breed strand zonder begroeiing en is bekend vanwege het voorkomen van diverse meeuwen- en sternsoorten. We zijn helemaal alleen op het verlaten strand. Ria neemt een duik en ik ga op de enorme groep meeuwen af aan de zuidkant van de zandplaat. De groep  meeuwen bestaat uit o.a. Lesser Black-backed Gull, Herring Gull, Brown-headed Gull, Great Black-headed gull en Common Black-headed Gull. Ook sterns zijn goed vertegenwoordigd met o.a. Gull-billed Tern, Common Tern, River Tern, Sandwich Tern en Great-Crested Tern. Heel mooi is de Osprey die de groep verstoort en meteen aangevallen en verjaagd wordt. Het geeft een heerlijk vrij gevoel op deze zandplaat omgeven door het water van de Arabische zee en we besluiten hier voorlopig een poosje te blijven. Aan het eind van de middag besluiten we landinwaarts te lopen richting veerboot. Je kan merken dat er hier weinig toeristen komen. We hebben het idee dat we door iedereen nagestaard worden. Ook de normaal gesproken rustige honden slaan allemaal aan. E.e.a. geeft ons een enigszins beklemmend gevoel. De veerboot blijkt veel verder weg dan we denken. Aangezien we geen vervoer ontdekken moeten we noodgedwongen doorlopen. In het zicht van de veerboot biedt een tuc tuc zijn diensten aan. Nu zetten we maar even door en lopen het laatste stuk. De veerboot is een oude rammel bak en barstensvol geladen als hij arriveert. Er breekt een enorme chaos uit als iedereen al aan boord wil terwijl de voertuigen nog eerst aan land gezet moeten worden. Het gevolg is dat het vertrek uitgesteld wordt en het allemaal veel langer duurt dan strikt noodzakelijk is. Eindelijk vertrekt de veerboot en komt hakkelend en puffend op gang. Het is ongelofelijk als je ziet wat er allemaal op zo’n redelijk kleine boot past. Geen plek is onbezet. Na de oversteek, langs een half afgemaakte brug, arriveren we tenslotte aan de overkant. Ook hier weer dezelfde chaos van elkaar kruisend verkeer. Als voetganger kan je overal tussendoor piepen zodat we snel aan wal staan. We besluiten voorlopig maar de stank van uitlaatgassen te ontlopen en gaan te voet in zuidelijke richting. De warmte loopt langzamerhand op naar het kookpunt. We kunnen het aanbod van een taxichauffeur om ons naar de brug van het Bagabeach te brengen niet weerstaan. Na enig onderhandelen over de prijs worden we het eens en stappen in. De auto is naar ons idee minstens 30 jaar oud en plaatst ons terug in de tijd! Na een rit van ca. drie kwartier arriveren we bij restaurant Sunset. We bestellen een diner en genieten tijdens de maaltijd van het uitzicht over het strand en de zee. Het is en blijft een mooi punt aan de voet van de Bagahill. Een grote zwarte hond probeert bij Ria op schoot te kruipen. Gelukkig neemt hij ook genoegen met een zitplaats op een stoel. Vol verwachting kijkt hij ons aan. Uiteraard snappen we zijn bedoeling en stellen hem niet teleur. Als de zon ondergaat en het snel donker wordt gaan we via de brug naar de overkant naar Bagabeach, pikken daar een taxi op en gaan naar ons hotel.
We kunnen terugzien op een heel geslaagde en afwisselende dag.   
16 februari
Vandaag gaan we weer naar het Bagafield. We starten onze wandeling weer aan de uiterste noordpunt van het strand en lopen in eerste instantie richting brug. Langs de oever van de rivier staan enkele schamele tenten. Kleine kinderen lopen naakt en blootsvoets door het afval rond de tenten. De armoe is schrijnend. De vrolijkheid die ze uitstralen is er niet minder om. Wat zijn we toch bevoorrecht dat we zelf in een heel andere situatie geboren zijn!   
Het blijft een leuke wandeling die nooit verveeld. Op elk punt van onze route is er wel iets leuks te zien. We blijven zo veel mogelijk in de schaduw onder de bomen die langs de rivier groeien. Telkens verjagen we enkele Red-wattled Lapwings die steeds enkele tientallen meters verderop aan de oever weer gaan gaan foerageren. Gezien de afstand die ze in acht nemen is het onmogelijk de vogels te filmen. Het Beira Mar Hotel in de verte blijft trekken. Tenslotte als de hitte bijkans ondraaglijk wordt gaan we maar naar het terras. Het is heerlijk onder het genot van een halve literfles “Kingfisherbeer” een duik te nemen in het zwembad.
Vanmiddag gaan we naar Lourden. Na onze eerste kennismaking een paar dagen geleden gaan we nu terug om een aantal foto’s te maken en wellicht e.e.a. te filmen. Op de afgesproken tijd arriveren we bij het huis van Lourdin. Ze heeft er kennelijk nog niet helemaal op gerekend. Hartelijk nodigt ze ons uit binnen te komen. Haar man doet een slaapje op de grond in de woonkamer en kijkt ons enigszins verbouwereerd aan. We drinken een kopje thee en maken een praatje. De man van Lourden praat heel gebrekkig Engels en is bijna niet te verstaan. Gelukkig is dat anders gesteld met Lourden. Opmerkelijk voor India is het feit dat onze gastheer en vrouw net als wij ook katholiek zijn. Het is duidelijk dat de Portugezen tijdens hun verblijf in Goa hun stempel hebben gedrukt op de cultuur van deze mensen. Ook hun achternaam Da Costa is een rasechte Portugese naam. Op een gegeven moment vraagt Lourden of Ria een Sarie wil passen. Na enige aarzeling stemt Ria toe. Het is heel kunstig om te zien hoe Lourdin zonder gebruik te maken van spelden Ria omtovert in een inlandse Indiase vrouw. De man van Lourdin kamt nog even netjes het haar van Ria. Ze ziet er werkelijk schitterend uit. Als twee zussen wandelen ze naar buiten en krijg ik de gelegenheid ze te filmen en te fotograferen. Ook de buurman van Lourdin, conciërge van de plaatselijke school,  komt er bij en kijkt verbaast op als hij de modeshow ziet. Lourdin is intussen begonnen met de aanleg van een klein vuurtje. Aan brandstof geen gebrek! Een hoopje dode bladeren volstaat. In het vuurtje gooit ze een handje ongepelde olienoten die ze vervolgens roostert. Ze smaken heerlijk. Intussen komen de kinderen uit school. Twee meisjes en een jongen. Ze storten zich meteen op de geroosterde noten en eten ze smakelijk op. Lourdin wil de kinderen graag gezamenlijk op de foto. Erg gewillig zijn ze niet. Per slot van rekening zitten ze niet aan een touwtje. Uiteindelijk na veel overredingskracht lukt het enkele foto’s te maken. Opa, de voormalige Bullfighter, poseert wel bereidwillig bij de stal.
Lourdin bakt tenslotte nog enkele kleine pannenkoekjes die we met smaak verorberen. Wat zijn deze mensen toch hartelijk. Het is in onze cultuur ondenkbaar dat je zomaar spontaan met vreemde mensen zo’n contact aan gaat. Het geeft ons in ieder geval een warm gevoel van binnen.
Als het donker wordt gaan we terug naar het hotel en kijken we terug op een afwisselende dag waar we weer echt van genoten hebben.    

17 februari
De vorige dag had ik een afspraak gemaakt met de buurman van Lourdin om ‘s morgenvroeg naar een bron in de bergen te gaan. Hij zou me de weg wijzen. Stipt om 6.30 uur meld ik me bij zijn schamele woning. Zijn  vrouw nodigt mij uit naar binnen te komen en biedt me een kop thee aan. Mijn gids is nog niet klaar en is ijverig bezig zijn tanden te poetsen. Het eerste wat aan hem opvalt als je hem voor de eerste keer ziet is het slechte gebit. Zeker de helft van zijn voortanden is verdwenen. Berouw komt zeker na de zonde! Het is heerlijk koel als we op pad gaan naar de poel waar het kleine kapelletje staat. Het is wonderlijk dat deze kleine kapel in zo’n goede staat de tand des tijds heeft doorstaan. Een flinke wandeling voert ons eerst door de braakliggende rijstvelden en later door wat kreupelhout hogerop de heuvels in. De laatste etappe voert door dicht kreupelhout. Opeens komen we op een open plek en zien we een kleine bron. Uit een steil stuk rots sijpelt een klein straaltje heerlijk fris water. Volgens mijn metgezel goed drinkbaar en heel gezond. Als je je hier verdekt op zou stellen dan maak je volgens mij een goede kans wat leuke vogelsoorten te filmen. Helaas ontbreekt hiervoor de tijd en gaan we, na onze dorst gelest te hebben weer terug naar het dorpje. 

De wandeling richting Anjunabeach van enkele dagen geleden was zo goed bevallen dat we besluiten vandaag eens een rustig strandje op te zoeken naast de Bagahill langs de rotsachtige kust en de drukte van het strand te vermijden. Ook hier worden we aangesproken door een verkoper van blikjes limonade. Omdat er verder niets te koop is en de prijs niet veel hoger is dan aan het gewone strand besluiten we e.e.a. aan te schaffen. Het is heerlijk rustig met alleen het ruisen van de zee op de achtergrond. Tussen de rotsen zien we veel kleine visjes zwemmen. Een rifreiger en een gewone ijsvogel probeert hiervan een graantje mee te pikken.      
Na een poosje zalig nietsdoen verschijnt er een klein ondeugend jongetje. Zoals elders op het strand bestaat zijn koopwaar uit armbandjes, oorbelletjes en andere prullaria. Dit keer laten we ons overhalen iets aan te schaffen. De vraagprijs is behoorlijk hoog. Als een volleerd verkoper probeert hij ons over te halen iets aan te schaffen. Niet van plan het onderste uit de kan te halen kopen we tenslotte een paar zilverkleurige enkelbandjes. Omdat hij kennelijk een goede prijs heeft gemaakt krijg ik als “gift” een leren armband. Na een gezellig praatje schudt hij ons de hand en gaat voldaan naar zijn thuisbasis. Een bijdehand kereltje!! Na de rest van de dag gelummeld te hebben gaan we nog even naar het Beira Mar Hotel voor een hartig hapje en genieten daar nog even van het uitzicht over de prachtige vlakte van Bagafields. We hebben weer een heerlijke relaxte dag achter de rug zonder veel avontuur en actie. Een beetje gas terugnemen is ook wel eens op zijn plaats.  


18 februari

Via kennissen uit het hotel horen we van de mogelijkheden van het openbaar vervoer. Je kan met de stadsbus bijvoorbeeld naar Ponda. Om de 10 minuten komt er wel een bus. De zitplaatsen zijn smal en sober. De bus rammelt aan alle kanten en wordt echt afgeladen. De prijs is slechts enkele dubbeltjes. Buskaartjes worden niet verstrekt! Bij elke halte wordt door gefluit en geschreeuw de bus aan geprijsd door de conducteur die zich in niets onderscheid van zijn passagiers. Ook de chauffeur heeft geen uniform aan. Het is echt een belevenis dit een keer mee te maken. In Panaji  moeten we overstappen. De mensenmassa bij het busstation, dat gelegen is aan de rand van Panaji vlakbij de haven, is chaotisch vol met schreeuwende conducteurs die hun bus aanprijzen. Claxonnerende bussen, tuc tucs en taxi’s maken de chaos compleet. Hoe moeten we in godsnaam onze aansluiting naar Ponda vinden? Bij navraag weet gelukkig iedereen welke bus we moeten hebben. Bovendien wordt de naam Ponda razendsnel herhaald door de conducteur van de bus. Na enkele minuten vertrekt de bus en een andere neemt snel zijn plaats in. Ponda is weer zo’n typische Indiase stad. Smerig, druk, koeien op straat, veel claxonnerende auto’s en een enorm aanbod van scooters en bromfietsen. Bij het busstation nemen we een tuc tuc. Het doel van ons bezoek aan Ponda is een aantal tempels te bezoeken. We hebben een klein landkaartje en wijzen hierop aan waar we heen willen. De tempelcomplexen zijn vrij toegankelijk. Meestal wel ommuurd en slechts te betreden via een brug of poort. Elke tempel heeft een vrijstaande toren met afbeeldingen van goden en doet wat het model betreft denken aan de toren van Pisa. Het hoofdgebouw is alleen te betreden op blote voeten. Schoenen dus uittrekken. In het gebouw zijn monniken bezig met het gebed. We vinden het enigszins gênant hiernaar te kijken en houden de bezoeken in de tempel kort. We wandelen wel om alle tempels heen om de architectuur te bewonderen. Het geeft ons een beetje een “Efteling” idee. De terugweg voert ons langs de Geigy-factory. Het eerdere bezoek is zo goed bevallen dat we besluiten het meertje nog een keer te bezoeken. Via de gebruikelijke procedure bij de ingang van de fabriek (inschrijven!!) wandelen we nu rechtstreeks naar het meer. De vogelrijkdom is nu nog veel groter dan tijdens ons eerdere bezoek. Vooral  het aantal Brahminy-kites boven de plas is indrukwekkend, minstens 50 stuks.  Langs de oever aan de overzijde weer een tiental Lesser Adjudants, een tiental Woolly-necked Storks een groepje Asian Openbills en verspreid enkele Painted Storks. Omdat het Carolimbinlake dichtbij is gaan we daar ook nog even naar toe. Nieuw hier is de enige Glossy Ibis die we in de vakantie hebben gezien. Opmerkelijk is dat net als tijdens on vorige bezoek, enkele mannen midden op de grasvlakte langs de oever van het meer hun behoefte doen. Schaamtegevoel  kent men hier kennelijk niet! ‘s Avonds wandelen we langs het strand naar het Beira Mar Hotel en genieten daar van het diner.
Wederom een fantastische en vooral een actieve dag achter de rug.

19 februari

‘s Morgensvroeg Saligozor bezocht. Deze bron ligt niet ver van ons hotel en beslaat een kleine plas omzoomd met prachtig oerwoud. De bewoners die er vlakbij wonen, zijn kennelijk niet zo gesteld op ons bezoek, gezien de afkeurende blikken naar onze chauffeur. We besluiten dan maar niet al te lang te blijven en gaan met de bus naar Panaij voor een dagje winkelen. s ‘Middags luieren we wat bij het zwembad van het hotel en rusten we enigszins uit van een best wel actieve vakantie. Morgen vertrekken we weer naar Nederland. We kijken terug op een fantastische vakantie in Goa en kunnen iedereen aanbevelen hetzelfde te doen als wij. Ook als je niet naar vogels kijkt is er voldoende te beleven en te genieten van het uitzonderlijk gastvrije India.  

Waarnemingen:


Naam Name Wetenschappelijke naam
Bruine Rotsspekvreter Indian Chat or Brown Rock-Chat Cercomela fusca
Aziatische Palmgierzwaluw Asian Palm-Swift Cypsiurus balasiensis
Bosruiter Wood Sandpiper Tringa glareola
Poelruiter Marsh Sandpiper Tringa stagnatilis
Tureluur Common Redshank Tringa totanus
Zwarte Ruiter Spotted Redshank Tringa erythropus
Oeverloper Common Sandpiper Tringa hypoleucos
Zwarte Roodborsttapuit Pied Bushchat Saxicola caprata
Kemphaan Ruff Philomachus pugnax
Watersnip Common Snipe Gallinago gallinago
Junglemaina Jungle Myna Acridotheres fuscus
Witborstwaterhoen White-breasted Waterhen Amaurornis phoenicurus
Roodstuitzwaluw Red-rumped Swallow Hirundo daurica
Indische Klifzwaluw Streak-throated Swallow Hirundo fluvicola
Huiszwaluw Northern House-Martin Delichon urbica
Roodborsttapuit Europese Stonechat Saxicola rubicola
Mangrovereiger Striated Heron or Little Heron Butorides striatus
Bruine Kiekendief Western or Eurasian Marsh-Harrier Circus aeruginosus
Blauwe Kiekendief Northern Harrier or Hen Harrier Circus cyaneus
Besrasperwer Besra Accipiter virgatus
Torenvalk Common Kestrel Falco tinnunculus
Grijze Wouw Black-winged Kite Elanus caeruleus
Blauwe Rotslijster Blue Rock-Thrush Monticola solitarius
Indische Ralreiger Indian Pond-Heron Ardeola grayii
Groenpootruiter Common Greenshank Tringa nebularia
Kwak Black-crowned Night-Heron Nycticorax nycticorax
Rossige Woudaap Cinnamon Bittern Ixobrychus cinnamomeus
Kleine Vorkstaartplevier Small Pratincole Glareola lactea
Indische Kievit Red-wattled Lapwing Vanellus indicus
Strandplevier Kentish Plover or Snowy Plover Charadrius alexandrinus
Kleine Plevier Little Ringed Plover Charadrius dubius
Middelste Ziverreiger Intermediate Egret Ardea intermedia
Witte Kwikstaart White Wagtail Motacilla alba
Malabarensalangaan Indian Swiftlet Aerodramus unicolor
IJsvogel Common Kingfisher Alcedo atthis
Ooievaarsbekijsvogel Stork-billed Kingfisher Pelargopsis capensis
Malabarenkuifleeuwerik Malabar Lark Galerida malabarica
Zwartkapijsvogel Black-capped Kingfisher Halcyon pileata
Indische Bonte Kwikstaart White-browed Wagtail Motacilla madaraspatensis
Bonte IJsvogel Pied Kingfisher Ceryle rudis
Chinese Spoorkoekoek Greater Coucal Centropus sinensis
Langstaartsnijdervogel Common Tailorbird Orthotomus sutorius
Pruimkopparkiet Plum-headed Parakeet Psittacula cyanocephala
Grote Pieper Richard's Pipit Anthus richardi
Bronsvleugeljacana Bronze-winged Jacana Metopidius indicus
Zwarte Ibis Glossy Ibis Plegadis falcinellus
Indische Witte Ibis Black-headed Ibis Threskiornis melanocephalus
Lepelaar Eurasian Spoonbill Platalea leucorodia
Gekroonde Boomgierzwaluw Crested Treeswift Hemiprocne coronata
Indische Nimmerzat Painted Stork Mycteria leucocephala
Zomertaling Garganey Anas querquedula
Waterfazant Pheasant-tailed Jacana Hydrophasianus chirurgus
Indische Aalscholver Indian Cormorant Phalacrocorax fuscicollis
Steltkluut Black-winged Stilt Himantopus himantopus
Bisschopsooievaar Woolly-necked Stork Ciconia episcopus
Koningsdrongo Black Drongo Dicrurus macrocercus
Javaanse Maraboe Lesser Adjutant Leptoptilos javanicus
Langstaartklauwier Long-tailed Shrike Lanius schach
Huisgierzwaluw Little Swift Apus affinis
Indische Gaper Asian Openbill Anastomus oscitans
Gestreepte Prinia Graceful Prinia Prinia gracilis
Parelhalstortel Spotted Dove Streptopelia chinensis
Krakeend Gadwall Anas strepera
Grijskoppurperkoet Grey-headed Swamp-hen Porphyrio poliocephalus
Witwangstern Whiskered Tern Chlidonias hybridus
Meerkoet Common Coot or Eurasian Coot Fulica atra
Blauwe Reiger Grey Heron Ardea cinerea
Indische Fluiteend Lesser Whistling-Duck Dendrocygna javanica
Purperreiger Purple Heron Ardea purpurea
Wintertaling Common Teal Anas crecca
Arendbuizerd Long-legged Buzzard Buteo rufinus
Smyrnaijsvogel White-throated Kingfisher Halcyon smyrnensis
Coromandeleend Cotton Pygmy-goose Nettapus coromandelianus
Roodkruinzwaluw Wire-tailed Swallow Hirundo smithii
Indische Dwergaalscholver Little Cormorant Phalacrocorax niger
Huismus House Sparrow Passer domesticus
Zwartkopwielewaal Black-hooded Oriole Oriolus xanthornus
Rosse Boomekster Rufous Treepie Dendrocitta vagabunda
Huiskraai House Crow Corvus splendens
Indisch Paapje Indian Robin Saxicoloides fulicata
Roodbuikbuulbuul Red-vented Bulbul Pycnonotus cafer
Grijskopbuulbuul Grey-headed Bulbul Pycnonotus priocephalus
Halsbandparkiet Rose-ringed Parakeet Psittacula krameri
Blauwstaartbijeneter Blue-tailed Bee-eater Merops philippinus
Roodrugbabbelaar Rufous Babbler Turdoides subrufus
Shamalijster White-rumped Shama Copsychus malabaricus
Witbuikzeearend White-bellied Sea-Eagle Haliaeetus leucogaster
Geelsnavelhoningvogel Pale-billed Flowerpecker Dicaeum erythrorhynchos
Zwartkapiora White-tailed Iora or Marshall's Iora Aegithina nigrolutea
Aziatische Paradijsmonarch Asian Paradise-Flycatcher Terpsiphone paradisi
Indische Scharrelaar Indian Roller Coracias benghalensis
Hop Eurasian Hoopoe Upupa epops
Kleine Menievogel Small Minivet Pericrocotus cinnamomeus
Merel Eurasian or Common Blackbird Turdus merula
Koereiger Cattle Egret Bubulcus ibis
Grijze Drongo Ashy Drongo Dicrurus leucophaeus
Rotsduif Rock Dove or Common Pigeon Columba livia
Gele Kwikstaart Blue-headed Wagtail Motacilla flava
Roodoorbuulbuul Red-whiskered Bulbul Pycnonotus jocosus
Malabarentok Malabar Grey-Hornbill Ocyceros griseus
Malabarenfluitlijster Malabar Whistling-Thrush Myophonus horsfieldii
Brahmaanse Wouw Brahminy Kite Haliastur indus
Blauwe Pauw Indian Peafowl Pavo cristatus
Roze Spreeuw Rosy Starling Sturnus roseus
Indische Koël Asian Koel or Common Koel Eudynamys scolopacea
Kopersmid Coppersmith Barbet Megalaima haemacephala
Kokmeeuw Black-headed Gull Larus ridibundus
Zwarte Wouw Black Kite Milvus migrans
Zilvermeeuw Herring Gull Larus argentatus
Reuzenzwartkopmeeuw Great Black-headed or Pallas's Gull Larus ichthyaetus
Bruinkopmeeuw Brown-headed Gull Larus brunnicephalus
Visarend Osprey Pandion haliaetus
Visdief Common Tern Sterna hirundo
Grote Kuifstern Great Crested-Tern or Crested Tern Sterna bergii
Wulp Eurasian Curlew Numenius arquata
Rivierstern River Tern Sterna aurantia
Kleine Mantelmeeuw Lesser Black-backed Gull Larus graellsi
Dunbekmeeuw Slender-billed Gull Larus genei
Lachstern Gull-billed Tern Sterna nilotica
Koningsstern Royal Tern Sterna maxima
Grote Stern Sandwich Tern Sterna sandvicensis
Westelijke Rifreiger Western Reef-Egret Egretta gularis
Kleine Groene Bijeneter Green Bee-eater Merops orientalis
Wielewaal Eurasian Golden-Oriole Oriolus oriolus
Kleine Zilverreiger Little Egret Egretta garzetta
Groene Baardvogel White-cheeked Barbet Megalaima viridis
Grijskopspreeuw Chestnut-tailed Starling Sturnus malabaricus
   

27 maart, 1997

Costa Rica

13 t/m 27 maart 1997
 
Inleiding
Costa Rica, vrij vertaald "rijke kust", heeft altijd al tot de verbeelding gesproken. De rijke flora en fauna en de ontstaansgeschiedenis van het land zijn heel interessant. De rondreis die we maakten van 13 maart tot 27 maart 1997 heeft de hooggespannen verwachtingen volledig waargemaakt.

Literatuuropgave
Een goede voorbereiding is heel belangrijk. Er zijn voor zover mij bekend, twee Nederlandstalige reisgidsen in de handel. Deze gidsen zijn de gids "Costa Rica" uitgegeven door uitgeverij Deltas en het "reishandboek Costa Rica" uitgegeven door uitgeverij Elmar. Als je de vogelwereld wilt bestuderen dan is de vogelgids " a guide to the birds of Costa Rica" van F. Gary Stiles en Alexander F. Skutch onmisbaar. Dit is het enige goede standaardwerk op dit gebied.
 

Benodigde documenten
Een paspoort dat na terugkomst in Nederland nog minstens 6 maanden geldig is.
 
Gezondheid
Informeer bij de GG en GD naar de laatste gegevens omtrent de medische risico's die u loopt. Zij kunnen u een goed advies geven. Ons is een malariakuur aanbevolen en een injectie tegen geelzucht.

Veiligheid
Zoals overal in de wereld moet u natuurlijk zelf u spullen in de gaten houden. Gedurende onze reis door Costa Rica zijn er geen onregelmatigheden geweest. Een groepsreis is natuurlijk veiliger dan een individuele reis.

Geld
Travellercheques worden bij alle banken geaccepteerd. De wachttijden zijn echter heel lang. Een uur in de rij voor het wisselen is heel gewoon! Beter is het, als je het risico van verlies neemt, om contant geld in dollars mee te nemen. Overal waar we kwamen worden dollars als betaalmiddel geaccepteerd. Het wisselgeld is dan weliswaar weer colonnes, waar dan weer kleine uitgaven mee betaald kunnen worden.De excursies zijn stevig geprijsd en varieerden van 15 tot 25 dollar per persoon voor b.v. een vaartocht.
 
Transport
Taxi zijn redelijk goedkoop. Wel vooraf een prijs afspreken. Een auto huren is mogelijk, echter relatief gezien erg duur. De wegbewijzering is zeer matig en de wegen zijn op sommige stukken heel slecht. Als je de tijd hebt en het avontuur zoekt en je reist tijdens "de droge tijd" dan is dit een goed alternatief voor een rondreis per bus. Aangezien voor onze rondreis een bus beschikbaar was zijn we redelijk comfortabel en zorgeloos naar onze bestemmingen gereden.

Onderdak
De bezochte lodges zijn zonder uitzondering van goede kwaliteit. Alle noodzakelijke voorzieningen zijn aanwezig.

Het weer
Het weer gedurende onze reis was perfect. Aan de kust van zowel de Atlantische oceaan als aan de stille oceaan was de temperatuur gemiddeld zo'n 30 graden en de relatieve vochtigheid hoog. In het binnenland was de temperatuur iets lager en voelde droger en dus ook aangenamer aan. Van november tot eind maart is er de droge tijd. Dit wordt in Costa Rica de zomer genoemd. In de andere maanden van het jaar is de kans op regen veel groter.
 
Dagoverzichten
 
14 maart
Na een vermoeiende reis, via tussenstops in Washington en Mexico city, zijn we eindelijk na 17 uur in Costa Rica. Heel vroeg in de morgen rond 1.00 uur zijn we in het hotel in San Jose gearriveerd. De kamer is mooi ruim en geschikt voor minstens 5 personen. We hebben de ruimte!! Ondanks de late aankomst zijn we vroeg wakker. Om 6 uur s' morgens is het op straat een drukte van belang. Veel Tico's moeten kennelijk vroeg beginnen. We besluiten voor het ontbijt nog even een korte wandeling te maken. Via de hoofdstraat wandelen we naar een klein park met een afschuwelijk lelijk monument. Hoe is het mogelijk al de drukte op straat rond dit vroege tijdstip. Taxi's en bussen laten zich horen. Wat een verschil met Nederland. In het park in het hartje van de stad doen we enkele leuke waarnemingen wat de fauna van Costa Rica betreft. We zien o.a. de Great Kiskadee en de Great-tailed Crackle, twee prachtige vogelsoorten. Heel verrassend is ook het eekhoorntje dat de straat oversteekt en een toevlucht neemt in de boom die centraal op het plein staat. Na een goed ontbijt met spek, worstjes en rijst met bonen vertrekken we met ons reisgezelschap naar ons volgende hotel in Guacimo. De rit voert ons door het Parc Nacional Braulio Carrillo. Halverwege de rit genieten we tijdens een korte stop van het fenomenale uitzicht. Dit is de natuur zoals we ze graag zien. Het is leuk te zien dat bijna zonder uitzondering iedereen van het reisgezelschap op z'n eigen manier van de omgeving geniet. Het hotel waar we in het begin van de middag arriveren ziet er goed uit. Het complex is omgeven door een prachtige tuin met veel exotische planten. De geplande rit naar de orchideeënkwekerij zien we niet zo zitten. Er is in de naaste omgeving nog zoveel te genieten. Bovendien vinden we het fijn de benen te strekken en een wandeling te maken in de omgeving. Achteraf bleek dit een juiste beslissing omdat een ingelaste stop bij een bank zoveel tijd in beslag neemt dat de resterende tijd onvoldoende was voor een bezoek aan de kwekerij. De omgeving is werkelijk schitterend. De tuin van het hotel grenst direct aan het oerwoud. Een klein snelstromend riviertje houdt ons gezelschap bij onze wandeling buiten de tuin. De dag wordt besloten met een barbecue bij het restaurant. Het is jammer dat we hier maar een enkele dag blijven!
 
 
15 maart

Voor het vertrek naar onze volgende bestemming gaan we nog even een wandeling maken. Nu wat dieper het oerwoud in stuiten we ten slotte op een brede snelstromende rivier. De bedding is bezaait met grote rotsblokken. Een landschapsarchitect zou het decor niet kunnen overtreffen! Een Costaricaan met zijn zoon of kleinzoon biedt zich aan als gids en toont ons een aantal zaken zoals minuscule kleine kikkertjes en boomleguanen die we onervaren als we zijn over het hoofd zien. Hoewel niemand van de groep het Spaans machtig is, kunnen we heel veel van zijn uitleg volgen. Na een heerlijk ontbijt worden we verrast door een Jezus Christus hagedis. Dit beest is in staat met grote snelheid op zijn achterpoten over het water te lopen, als je een beetje bijbelvast bent snap je meteen de naam! De volgende bestemming is Cahuita, het stadje waar de tijd heeft stilgestaan. We maken een tussenstop bij een bananenplantage die helaas gesloten blijkt te zijn. Hoewel mijn partner en ik dit niet bijster interessant vinden zijn er natuurlijk andere mensen van de groep die daar anders over denken. In Limon, een doorvoerhaven voor de bananenexport, maken we een tweede tussenstop. De cultuur van de stad wijkt nogal af van de rest van Costa Rica. Hier wonen nog veel afstammelingen van de voormalige slaven die werkten op de bananenplantages. Het karakter van het stadje is gezapig en rustig. Op de boulevard is het met de frisse zeewind goed toeven. De temperatuur is fors omhoog gegaan. Het is duidelijk dat we hieraan nog niet gewend zijn. Een grote groep bruine pelikanen zoeft keurig in V-vorm langs de kust. De reusachtige palmen vlakbij het strand zijn aan de onderzijde wit geschilderd. Dit geeft een merkwaardig effect. Het doel hiervan is insecten te weren die langs de stam omhoog willen klauteren. In het park ook een tientallen meters lange schildering. Leuk voor een foto! Na een heerlijke lunch met een biertje vertrekken we ten slotte naar onze bestemming in Cahuita. De ligging van de lodges is idyllisch. De kamers zijn aan de donkere kant en de spiegels, belangrijk voor het vrouwelijke deel van ons gezelschap, zijn klein. Ook hier weer een fantastisch mooie tuin met een flink zwembad. Dat er veel vogels zitten is goed te horen. Ze op naam brengen en terugvinden in de vogelgids is best wel moeilijk.Een heerlijke duik in het zwembad en het smaakvolle diner besluiten deze ook nu weer interessante dag.

16 maart
Vandaag de eerste volledige dag in Cahuita. Na zware regenval s' nachts, dat gepaard ging met een oorverdovend lawaai op het golfplaten dak, wederom vroeg opgestaan. Ook hier in Cahuita is de omgeving interessant. De mogelijkheden om de hoek zijn weliswaar beperkter, echter de tuin biedt vele mogelijkheden om te filmen. Uiteraard is de vroege ochtend heel geschikt voor het filmen van vogels. Ondanks het nog druilerige regentje is filmen onder het afdak dat zich boven het pad bevindt mogelijk. Rond 6 uur s' morgens is de zon al volop aanwezig. Veel vogelsoorten laten zich fraai filmen. Hieronder weer de Kiskadee. Een kakofonie van vogelgeluiden vrolijkt de ochtend op. Na het ontbijt gaan we met een groepje op pad naar het nationale park van Cahuita. Bij de ingang laten we ons registreren en betalen een kleine bijdrage voor het onderhoud van het park. Het pad voert ons parallel langs het strand slechts afgescheiden door een smalle strook bos. Op het strand veel aangespoeld drijfhout en wortels, echt een stukje oernatuur. In het bos veel krabben en hagedissen. Tijdens het filmen hiervan raak ik per ongeluk een krab met een stokje. De bedoeling was het beestje enigszins te activeren. Het effect is dat het diertje spoorslags verdwijnt in zijn hol. Vogels zijn in een dichtbegroeid oerwoud moeilijk waar te nemen. Het horen van hun gezang gaat des te beter. Aan het einde van het pad bevindt zich een lagune die in verbinding staat met de zee. De lagune is o.a. begroeid met mangrovewoud. Hier besluiten we een poosje te blijven. De warmte is drukkend. We moeten nog aan de hoge luchtvochtigheid wennen. We besluiten dan maar een frisse duik in zee te nemen. Op het strand liggen talloze stukjes koraal prachtig van vorm. Na de lunch besluiten we een boottocht op zee te boeken. Het koraal voor de kust van Cahuita is erg mooi. Het snorkelen met de aangeboden duikspullen lukt me niet helemaal. Ik voel me vrijer zonder zwemvliezen en luchtpijp. De onderwaterwereld is fascinerend. Na het snorkelen horen we dat er haaien voorkomen in deze regio. We zien er zelfs een onder de boot door schieten. De hier voorkomende haaien zijn overigens heel onschuldig. De naam verpleegsterhaai doet dit al enigszins vermoeden. Op de paaltjes langs het strand veel Royal Terns een prachtige sternsoort. Uiteraard zien we ook weer vele pelikanen en een Visarend die na een snoekduik een vis vangt. De stuurman verteld ons ongevraagd zijn huiselijke situatie. Hij is vader van zeven kinderen. Doet hij dit om een eventuele fooi te beïnvloeden? Nadat we weer terug zijn en afgemeerd gaan we naar het hotel. Ook dit keer hebben we weer een leuke afwisselende dag gehad.

17 maart
Gisterenavond, rondkijkend in de receptie van het hotel, viel ons oog op een aantrekkelijke excursie naar een plek even buiten Cahuita. Een groep van 8 personen besluit mee te gaan. Na een vroeg ontbijt vertrekken we met de bus naar ons startpunt. Wat is het toch heerlijk om zo vroeg buiten te zijn. De buschauffeur Gerardo is niet alleen een uitstekende chauffeur maar ook een goede vogelaar. In het verleden heeft hij zoals hij vertelt groepen "vogelaars" rondgereden door Costa Rica. Het nadeel was echter de niet aflatende ijver van de natuurliefhebbers om elk moment van de dag te vogelen. Vroeg in de ochtend voor het ontbijt, gedurende de gehele dag tot begin van de avond, tijd voor de lunch werd niet vrijgemaakt, na het eten wederom om de nachtvogels te bestuderen. Dit vond Gerardo toch wel heel vermoeiend! Zijn interesse is echter wel gewekt. Al rijdend wijst hij mij allerlei vogelsoorten aan die ik zelf met moeite kan ontdekken. Onderweg onze eerste Toucans. In dit geval de Collared Acari in gezelschap van de Grimson Parakeets kibbelend bij een vermolmde boom. De lodge vanwaar we voor de kanotocht vertrekken blijkt een waar paradijs. Met z'n vijven in een bootje vertrekken we voor een tocht door het onbedorven landschap. De vogels trekken zich niets aan van onze aanwezigheid en laten zich mooi bekijken en filmen. De weelderige begroeiing en de puurheid van het landschap in combinatie met de vogelgeluiden en het gepeddel van de roeier geeft ons werkelijk een paradijselijk gevoel. Bij een eilandje meren we af voor een korte stop. De roeier verdwijnt voor een moment in het oerwoud en komt terug met een grote bos prachtige orchideeën die hij Ria aanbiedt. Met een open gehakte kokosnoot lessen we onze dorst waarna we onze tocht vervolgen. Het vogelleven is enorm rijk. We zien o.a. de grote- en kleine zilverreiger, de Little Blue Heron, de Green-backed heron, de Tricolor Heron, Blue-headed Parrots en vele andere vogelsoorten. Bij terugkomst in de lodge is de tafel voor het ontbijt reeds gedekt. Hongerig genieten we gelijktijdig van het uitzicht. De entourage is fantastisch. Heel doelmatig ingericht met een prachtig uitzicht rondom. Onwillekeurig benijdt ik de man die dit opgezet heeft en vraag me even af of dit wellicht iets voor mij zou zijn in de toekomst. In een hangstoel zit een luiaard. Nu kunnen we hem of haar goed bekijken. Als in slow-motion verplaatst het dier zijn kop en ledematen. Opeens komt de eigenaar met een babyluiaard op de proppen. Het ouderloze diertje, de moeder was door een hond doodgebeten, wordt gewikkeld in een soort luier aan Ria overhandigd. Uiteraard werkt dit heel vertederend. Ook de grote luiaard kan in de armen genomen worden. Ria heeft het voorrecht weer als eerste de grote luiaard vast te houden. Ze is toch nergens bang van! De luiaard blijkt verrassend licht te zijn en laat zich gemakkelijk knuffelen. Uiteraard wil daarna niemand achterblijven en ook de luiaard vast houden. Deze ochtend zullen we niet gemakkelijk vergeten. De dag kan eigenlijk niet meer stuk, hoewel? In de middag besluiten we mee te doen aan een wandeltocht door het oerwoud. Dit wordt "hiking" genoemd. We krijgen er al snel spijt van dat we hieraan begonnen zijn. Tot aan onze enkels zakken we in de modder. Het terrein gaat vrij steil omhoog wat de tocht alleen maar zwaarder maakt.Na een half uur ploeteren, komen we een groep tegen die s' morgens om 8.15 uur vertrokken waren! Ze zijn op dit moment al zeven uur onderweg en hebben slechts een kwartiertje bij de waterval vertoeft. Hun indringende advies vooral niet verder te gaan slaan we uiteraard niet in de wind en we besluiten terug te gaan. Wat een tegenstelling met de ochtend! Een duik in het zwembad doet al snel de misère vergeten en het aansluitende diner smaakt voortreffelijk. Dat we al vroeg naar bed gingen is te begrijpen na zo'n afwisselende en vermoeiende dag.

 
18 maart

Vandaag verlaten we Cahuita en gaan we naar La Fortuna. De rit is behoorlijk lang en niet in een keer te overbruggen. De wegen worden steeds slechter. Sommige stukken zijn goed berijdbaar echter andere stukken zitten vol kuilen en steenslag. Eigenlijk zou heel eenvoudig met weinig middelen het wegennet gerenoveerd kunnen worden omdat de slechtste plekken plaatselijk voorkomen. Na de lunch besluiten we een boottocht te gaan doen op de Sarapique rivier. Deze rivier slingert zich door het regenwoud en is de enige manier om je snel te verplaatsen. Een voordeel van het bevaren van zo'n rivier is het feit dat er dikwijls veel meer te zien is van de fauna. We passeren al varende tientallen leguanen en waterschildpadden. Heel bijzonder zijn de vleermuizen die zich onder een boven het water afhangende boom genesteld hebben. Als je er niet opmerkzaam op gemaakt wordt dan vaar je er zo voorbij. Ook de ijsvogels in verschillende soorten zijn in behoorlijke aantallen aanwezig. Kom daar maar eens om in Nederland. De slangenhalsvogel met zijn kenmerkende uiterlijk treffen we ook op diverse plaatsen langs de rivier aan. De typische houding waarbij de vleugels wijd gehouden worden heeft tot doel de vleugels te drogen. Deze vogels bezitten geen vetklier in tegenstelling tot de eenden. Het is dus pure noodzaak hun vleugels van tijd tot tijd te drogen. Als de slangenhalsvogel onder water zwemt dan zie je alleen de kop boven water uitsteken. Opmerkelijk is dat de kaaimannendie we zien in het geheel niet schuw zijn. Er ontstaat zelfs een discussie of ze wel echt zijn. De plaatselijke bevolking zou hier en daar wat opgezette exemplaren uitgezet hebben! Persoonlijk geloof ik daar niets van. Na ca. 2,5 uur varen worden we tenslotte naar ons hotel gebracht vlakbij La Fortuna. Het hotel is prachtig gelegen tussen de hoofdweg en een moeras. Vanaf het bordes bij het restaurant is eer een mooi uitzicht over het stukje ongerepte natuur. Na een lange dag is het uiteraard lekker een frisse duik te nemen in het ruime zwembad. Na het diner gaan we vroeg naar bed. Morgen gaan we de cano negro rivier bevaren. We besluiten buiten de groep om met Wim en Netty een taxi en een boot te huren. Het tijdstip dat gepland was voor de groep vinden we veel te laat.

 
19 maart

Om vijf uur s' morgens vertrekken we zonder ontbijt per taxi naar de Cano Negro. De taxichauffeur is stipt op tijd en brengt ons in ca. 1,5 uur bij het vertrekpunt van de boot. Voordat we aan boord gaan nuttigen we nog even snel een klein ontbijt in het plaatselijke restaurant. Het is een mooie ochtend. De gids is een jonge vent die helaas geen engels spreekt. Echter uit ervaring weet hij natuurlijk waar we voor komen. De snerpende buitenboordmotor verstoort jammer genoeg de hele atmosfeer. De stabiliteit van de boot is voor filmdoeleinden niet echt geschikt. De omgeving vergoed veel van de kleine ongemakken. De vogelwereld is heel uitbundig. We zien tientallen slangehalsvogels, ijsvogels, kleine- en grote zilverreigers langs de oevers op de omgevallen bomen. Ook de kaaiman en de zoetwaterschildpad is volop aanwezig. Aan het einde van de vaartocht bij de delta van de rivier wordt de vegetatie wat opener. In de verte roze lepelaars en witte ibissen. Op de zandbanken tientallen kaaimannen. Heel leuk zijn de ogen en neusgaten van de kaaimannen te zien die om de boot zwemmen. In de boot wanen we ons volkomen veilig. De terugtocht besluiten we volgas af te leggen. Binnen de kortste keren zijn we weer bij het vertrekpunt van vanmorgen. Net als we aan willen meren, komt de groep aan. Een goede morgen kan er maar net af. Zijn ze teleurgesteld dat we op eigen gelegenheid gegaan zijn! Later bleek dat ze tevergeefs een uur gewacht hadden op hun gids, helaas was dit op de verkeerde plek. Wij zouden ook balen. De taxi kwam keurig op de afgesproken tijd weer voor de retourrit naar het hotel. De tocht was mooi maar zo kort na de vaartocht over de sarapiquerivier iets te veel van het goede.We besluiten na terugkomst in het hotel het de rest van de dag rustig aan te doen en lekker een duik te nemen in het zwembad.

 
20 maart

Vandaag blijven we in de omgeving van het hotel. Zoals gebruikelijk ben ik weer vroeg op.Ik besluit een wandeling te maken naar het gebied achter het hotel. Komend langs het terras van het restaurant zie ik weer de Blue-winged Tanager bij z'n nest tussen de electriciteitskasten. Zelfs Ton is al op om dit tafereeltje te fotograferen. Het lukt me nu enkele goede opnamen te maken. De Blue-winged Tanager is een veelvoorkomende vogel die je altijd in paartjes ziet. In alle tot nu toe bezochte streken komt hij voor. Ook midden in de stad San Jose. De hoge bomen naast het terras staan in bloei. Dit trekt veel Northern Oriole en Grimson Parakiets aan. Lawaaierig laten ze zich horen. De kleine plas achter het terras is een waar vogelparadijs. De Boat-billed Heron is altijd aanwezig en broedt er zelfs. Ook de Social Flycatcher heeft zijn nest gemaakt in de vork van een overhangende tak. Niet echt goed verstopt zou je zeggen. Ik ben benieuwd wat hiervan terecht komt. Heel vaak zijn hier ook Purple Galluina's te zien. Een prachtige diep blauwpaarse koetensoort. Een hele leuke waarneming in dit gebied is ook de Collared Acari, een toekansoort. Ik besluit een wandeling rondom de plas te maken. Aan de oever ligt een grote kaaiman. Zoals gebruikelijk is dit beest bang voor mensen en verdwijnt spoorslags in het water. an de oever een Bare-throated Tigerbittern. Deze sterk op onze roerdomp gelijkende vogel is in het geheel niet schuw en laat zich makkelijk filmen. Later komt Fons mij gezelschap houden. Hij was bijna op een koraalslang getrapt. Deze slang is een van de giftigste soorten die er bestaan. Gelukkig hebben ze hele goede waarschuwingskleuren. De slang is wit met rode banden en is een opvallende verschijning. Een dode leguaan trekt de aandacht van een groepje Black Vultures. Deze gieren hebben een sterk reukvermogen en zijn er heel snel bij als er iets van hun gading ligt. Dit sterke reukvermogen is een goede aanpassing aan hun milieu. De dichte begroeiing maakt het onmogelijk voor ze om alleen op het gezicht af te gaan. Hoewel deze lijkenpikkers voor veel mensen weerzingwekkend zijn is hun functie in de natuur heel nuttig. Het ontbijt smaakt weer prima en we besluiten nog een tijdje op het terras te blijven om van het onbedorven uitzicht te genieten. De rest van de dag blijven we in de tuin van het hotel. Een keer een beetje luieren doet een mens goed.

21 maart
Ook vandaag houden we een rustige ochtend. Vanmiddag gaan we naar de vulkaan met aansluitend een bezoek aan de warmwaterbronnen van Tabacon. De rit voert ons langs La Fortuna door de bergen naar het grote stuwmeer. Het uitzicht onderweg op de vulkaan is prachtig. Een gids wijst ons op de sporen van lava die recente uitbarstingen hebben achtergelaten. Deze actieve vulkaan, El Arenal genoemd, heeft nog steeds regelmatig erupties van lava. Omdat de vulkaan zijn energie kwijt kan en dus de enorme druk van tijd tot tijd weg kan is er weinig gevaar te duchten, dit in tegenstelling tot een "slapende" vulkaan waarvan een uitbarsting dikwijls veel grotere gevolgen heeft. Als je het landschap bekijkt dan besef je pas wat een enorme oerkrachten ten grondslag liggen aan het ontstaan van Costa Rica. Tientallen miljoenen jaren geleden was er geen verbinding tussen Noord- en Zuid-Amerika. Door vulkanisme is Midden-Amerika omhoog gedrukt en ontstond er een landbrug tussen beide continenten. Dit had grote gevolgen voor de dieren- en plantenwereld van zowel Noord- als Zuid-Amerika. Door deze landbrug kon er uitwisseling plaatsvinden tussen beide continenten. Diersoorten die zich niet goed aan konden passen aan hun nieuwe omgeving stierven uit. Dat de flora en fauna heden ten dage zo rijk is in Midden-Amerika komt omdat er een smeltkroes van planten en dieren is ontstaan uit beide continenten. Bij de Tabaconbronnen is het erg verleidelijk meteen het water in te gaan. We besluiten eerst nog tot een wandeling met een gids dichter naar de top van de vulkaan. Naarmate we hoger komen wordt het landschap woester. De lava heeft een schitterend decor van ruwe rotsblokken gecreëerd. Bij het kleine meertje zien we de Pied-billed Grebe een soort fuut. Terug wandelen we langs het kleine beekje dat de bronnen voedt. Terug bij de bronnen besluiten we zo snel mogelijk het water in te gaan. De temperatuur van het aangelegde zwembad is echter dermate hoog dat we het er slechts enkele minuten in uithouden. Onder de waterval en de kleine plasjes langs de beek is het beter toeven. De omgeving ziet er schitterend uit. De meest uiteenlopende bloeiende planten geven het geheel een paradijselijke aanblik. Verrassend is het een uitbarsting van de vulkaan mee te maken. Een zwaar gerommel als van onweer trekt de aandacht. Uit de top van de vulkaan ontsnappen enorme rookwolken. Het is leuk dit fenomeen van zo nabij mee te maken. Het afsluitende diner smaakt voortreffelijk. De organisatie in het restaurant loopt gesmeerd. Ondanks het feit dat er voor 25 personen verschillende menu's worden besteld heeft iedereen vlot zijn bestelling op tafel staan. Dat hebben we wel eens anders meegemaakt. In het algemeen is dat toch vaak aan nadeel van groepsreizen. Er gaat vaak veel tijd verloren bij gezamenlijke lunches. Met name het afrekenen is dikwijls een probleem. Een voordeel van een groepsreis is natuurlijk weer de gezelligheid van de medereizigers en het gemak dat alles doorgaans geregeld is. Na het diner, als het al lang donker is, rijden we nogmaals langs de vulkaan. Langs de helling zien we regelmatig een lavastroom vloeien. Zo op het oog traag volgt de lava een grillige route langs de helling. Heel opmerkelijk is ook het grote aantal vuurvliegjes rond om ons heen. Morgen vertrekken we naar Samarabeach onze laatste bestemming in Costa Rica. We hebben er zin in weer eens naar een ander gebied te vertrekken.

 
22 maart

's Morgens om 7.30 uur vertrekken we voor een lange rit naar Samara. De route voert ons langs het grote stuwmeer. De tocht is door zijn vele vergezichten prachtig. Het landschap wordt geleidelijk aan droger en de warmte en luchtvochtigheid neemt toe.In Nicoya maken we een tussenstop. In een supermarkt ter plaatse koop ik een set scheermesjes. Ik was mijn scheerapparaat vergeten en vond het lekker me weer eens glad te scheren. Het stadje is gezellig en het eerste ijsje van de vakantie smaakt heerlijk. We vervolgen onze weg via de Pan-American Highway. Deze weg is de belangrijkste verbinding tussen Noord- en Zuid-Amerika en is duizenden kilometers lang. Hoewel de weg een belangrijke verkeersader is het toch slechts een tweebaansweg! Omdat we net te laat zijn om meteen de veerboot op te kunnen, gaan we nog even langs de oever van de enorme zeearm, de golf van Nicoa zitten. In de lucht zien we diverse Magnificent Frigatebirds. Deze parasitaire vogels maken er een sport van het voedsel van andere vogels af te pakken. Deze worden net zolang belaagd totdat ze hun voedsel uitbraken. Dit uitgebraakte voedsel wordt dan weer door deze vogels opgepeuzeld. Eet smakelijk! De vaartocht op de veerboot is een welkome onderbreking. Je staat er versteld van hoeveel vrachtauto's en bussen er op zo'n boot passen. De laatste loodjes van de rit naar Samara zijn best zwaar. De temperatuur wordt steeds hoger. Op een gegeven moment weet je niet meer hoe je moet zitten in de eigenlijk te krappe bus. Na aankomst in Samara besluiten we tot een heerlijke strandwandeling. Het geeft een bevrijdend gevoel lekker door het water te banjeren. De eerste kennismaking met de Stille oceaan bevalt prima. Na een lekker diner in een pizzeria hebben we nog genoeg energie over voor de disco. Nadat de discogangers eindelijk loskomen, breekt er een plensbui uit. Op dat moment is een discotheek in de openlucht ineens minder leuk en gaan we maar terug naar het hotel.

 
23 maart

Zoals elke dag ben ik weer vroeg op. Een wandeling langs het strand levert meteen weer een paar nieuwe soorten op. Zoals de witte ibis, de Willet een soort grutto, en de White-throated Magpyjay. De laatstgenoemde is een schitterende gaaiensoort. Gisteren hebben Wim en Netty deze vogel ook waargenomen. De witte borst, de blauwe bovenvleugels en het kroontje dat naar voren uitsteekt in combinatie met de lange staart geven de vogel een feestelijk uiterlijk. Na het ontbijt ga ik samen met Ria wandelen in zuidelijke richting langs het zo goed als verlaten strand. Aan het eind van het strand komen we bij een klif waar we niet langs kunnen. We besluiten ter plaatse een duik te nemen in het lauwe zeewater. Om ons heen zien we diverse bruine pelikanen. Heel goed kunnen we hun vistechniek bekijken. Vanaf een hoogte van ongeveer 5 meter duiken ze recht omlaag de zee in en slagen er bijna zonder uitzondering in altijd met een vis weer boven te komen. Het eilandje, dat ca. 100 meter uit de kust ligt, lijkt me een leuke bestemming om naar toe te zwemmen. Ria vind dat geen goed idee en waarschuw me voor de eventuele stroming die er kan staan. Na de verkwikkende duik gaan we naar een hotel dat hier vlakbij ligt. Het complex ziet er heel aantrekkelijk uit. We besluiten er de rest van de dag te blijven. Rond het middaguur komen Fons, Dini, Wim en Netty ons gezelschap houden. We spelen een partijtje volleybal in het zwembad. Aan het einde van de middag als we besluiten terug te gaan naar ons eigen hotel breekt er ineens een hels lawaai los. Alsof er een vliegtuig aan de landing is begonnen klinkt een oorverdovende herrie uit de groenstrook langs het strand. Uit latere informatie blijkt dat het in dit geval om zogenaamde cycladen gaat. Deze insecten, niet groter dan een kleine pink, produceren het geluid met hun achterpoten. Een kam hieraan wordt langs een klankkastje gewreven. Het tikkende geluid begint met een vrij lage frequentie, dat geleidelijk aan steeds hoger wordt. Op een gegeven moment vloeit het in een continu geluid over. Op de weg die parallel met het strand loopt zien we veel krabben. Helaas zijn er ook veel doodgereden. Hun schuwheid lijken ze volledig kwijt te zijn. Omdat we goede ervaringen hadden met de pizzeria van gisteren, besluiten we er wederom te gaan dineren. We kunnen weer terug kijken op een leuke dag.
 
24 maart
Vandaag beleven we de laatste dag in Samara. We laten ons met Wim, Netty, Reier, Fonds en Dini afzetten op het tweede strand van Samara. Bij aankomst besluiten Fonds en Dini meteen weer rechtsomkeert te maken. "Hier is geen pest te beleven" roepen ze eensgezind. We besluiten toch maar te blijven en vinden het een heel aangenaam strand. Het restaurant ligt heel uitnodigend op de klif. Na een behoorlijke klim genieten we van het mooie uitzicht over de baai. De voetbalwedstrijd om het kampioenschap van werelddeel Amerika tussen de Verenigde staten en Costa Rica is net begonnen. Er heeft zich een ovale rij gevormd van geïnteresseerden rondom de TV, die overigens een hele slecht en sneeuwerige ontvangst heeft. 's Middags gaan we weer varen. We hebben er zin in. Het doel is dolfijnen en mogelijk ook zeeschildpadden te bekijken. Een snelle sloep voorzien van een sterke buitenboord motor brengt ons binnen de kortste keren kilometers uit de kust. Het schitterende weer en heldere water maakt de tocht tot een waar genoegen. Onderweg komen we een vissersboot tegen. De bemanning nodigt ons uit aan boord te komen om de vangst te bekijken. De deining is behoorlijk en het kost moeite om beide boten in de goede positie te manoeuvreren zodat overstappen mogelijk is. De gids van onze boot besluit voor het avondeten een vis te kopen. Dit is een enorm beest van minstens een meter lang. Het dier is vrij plat met een hoge rug en een stompe snuit. De huid voelt stug aan. Na een kwartiertje varen zien we de eerste zeeschildpad. Dit exemplaar laat zich heel goed bekijken. Dobberend op de deining, volledig bewegingloos, laat het dier zich willoos drijven. Sloom verdwijnt het beest tenslotte in de diepte van de oceaan. Daar zien we de eerste dolfijnen. Een grote opwinding maakt zich meester van alle opvarenden. De dolfijnen zwemmen keurig in gelid zij aan zij en maken gelijktijdig een sprong boven water. De gids vertelt dat dolfijnen altijd zelf de boot opzoeken om in de boeggolf te spelen. De snelheid die ze kunnen bereiken is zeker twee keer zo snel als de boot haalt en bedraagt minstens 60 kilometer per uur. Ze achtervolgen heeft dus geen enkele zin. Op een gegeven moment zitten we midden tussen een groep van minstens 50 dolfijnen. Overal rond ons heen zien we ze springen en duiken. Het is een fantastisch schouwspel dat we niet snel zullen vergeten. Tot slot besluiten we bij de klif van het eerste strand nog even te snorkelen. De onderwaterwereld is echter minder mooi dan bij Cahuita. We verzoeken de gids ons op het strand af te zetten. De branding is een behoorlijke barrière voor een stel onervaren zeevaarders! De sloep beukt op de golven en er komt behoorlijk veel water binnenboord. Uiteindelijk lukt het door de branding heen te komen en gaan we wadend naar het strand. Het is weer een geslaagde tocht geweest, waar we met plezier op terug zullen kijken.
 
25 maart.
Vandaag vertrekken we voor het laatste traject van onze rondreis naar San Jose. Ook nu varen we weer met de veerboot over de "golfo de nicoya" naar de "pan american highway", onze vervolgroute naar San Jose. We komen in het begin van de middag bij het Grand hotel aan en besluiten tot een stadswandeling in de omgeving van het hotel. In het stadspark, op een bankje, mijmeren we nog even na over deze wel heel bijzondere vakantie. Vanavond hebben we tot besluit een gezamenlijk afscheidsdiner met de hele groep in een restaurant met live-muziek. Morgen staat de inspannende vliegtocht naar Amsterdam ons te wachten. Het geeft een goed gevoel na een fantastische vakantie weer naar huis te gaan. Het gewone leven gaat weer beginnen.

27 oktober, 1995

Turkije omgeving Kusadasi 22-10 t/m 27-10-1995

Turkije omgeving Kusadasi 22-10 t/m 27-10-1995

Inleiding
Van Schiphol Amsterdam vertrekken we met AIR ALFA om 19.15 uur naar Iszmir in Turkije. De vertraging bedraagt maar liefst 8 uur! Ria mijn echtgenoot ondergaat gelaten deze vertraging. Wat kan je er aan doen! Om ca. 01.00 de volgende ochtend is de aankomst op het vliegveld van Iszmir. Bij de 4 vlieguren komt er nog een tijdsverschil van 1 uur bovenop. Om ca. 2.30 uur ploffen we uiteindelijk doodmoe in bed van het hotel. Geen positief begin van onze vakantie! Ons hotel "Yekta" ligt ongeveer 500 meter van het strand en is centraal gelegen in Kusadasi. De faciliteiten op de hotel kamer zijn redelijk verzorgd. Het uitzicht naar de oostkant is zeer beperkt en wordt op korte afstand belemmerd door een leegstaand hotel. We hadden logies met ontbijt geboekt. Hoewel de hoteleigenaar er alles aan doet om het ons naar de zin te maken, is het ontbijt desondanks maar matig van kwaliteit. Voor koffie of een eitje moet bijbetaald worden! De "warme maaltijd" die we in het centrum van de stad nuttigden was, onverschillig waar we aten, van prima kwaliteit en spotgoedkoop. Een compleet diner voor twee personen kost nog geen FL.35,- Dat kom je niet vaak meer tegen vandaag de dag.

Dagoverzichten

22 oktober
Na een slechte nachtrust en een redelijk ontbijt vertrekken we om ca. 9.30 uur naar Epheze. Epheze is een ruïnestad van het begin van onze jaartelling en ligt ca. 20 km ten noorden van Kusadasi. Hoewel er veel pilaren en brokstukken kriskras verspreid liggen is er wel degelijk een patroon te ontdekken. Het oorspronkelijke stratenplan is nog aanwezig. Het hoogtepunt vormt ongetwijfeld de Celsius bibliotheek waarvan de voorgevel de tand des tijd heeft doorstaan. Ook het theater, groots van opzet, mooi gelegen tegen een berghelling, is een waar spektakelstuk. Opmerkelijk veel Turkse rotsklevers laten her en der hun vrolijke gezang horen. Een prachtige levendige vogel, beslist niet schuw, hoe kan het anders met alle toeristen die altijd massaal Epheze bezoeken. Naast een blauwe rotslijster zien we ook veel gekraagde- en zwarte roodstaarten. De vraag is of er sprake is van doortrek. Omhoogkijkend vanaf de tribune van het theater zie ik pal erboven een prachtige arendbuizerd cirkelen. De kenmerken, zoals de zwarte vleugelrand, de okerkleurige staart, de zwarte polsvlekken waren perfect te zien. Dit toeristische bezoek aan Epheze levert dus meteen twee nieuwe "wereldsoorten" op. De verwachtingen voor morgen, als we een echt natuurgebied gaan bezoeken, zijn hooggespannen.

23 oktober
Na een prachtige tocht, weliswaar met wat omwegen, komen we uit bij aan noordkant van de delta B. Menderes Nehri. In het kleine dorpje Doganby doen we wat inkopen voor de lunch. Vanaf de weg die iets hoger ligt dan de ernaast gelegen vlakte genieten we van het prachtige uitzicht over de baai. Honderden flamingo’s vormen een roze lint aan de horizon. Een eenzame kroeskoppelikaan zwemt er wat verloren tussen. Van Doganby vertrekken we naar Milete. Halverwege komen we een kudde geiten tegen waarvan de eigenaar via een bekend gebaar een sigaret bietst. Aan dit verzoek voldoen we graag. We maken gelijk van de gelegenheid gebruik om de kudde die kriskras over de weg loopt te filmen. Vlak voor de brug over het verversingskanaal rijden we een stuk de vlakte van de grote meander in. Het pad is redelijk begaanbaar. Na een kwartier rijden stoppen we voor een kleine picknick. Rechts van de weg op ca. 100 meter in een baai zien we wederom honderden flamingo’s en tientallen kleine- en grote zilverreigers. Het lijkt de moeite waard eens wat dichter bij te lopen (struikelen). Het veld dat we over moesten steken is omgeploegd en doorsneden met kleine opgedroogde geulen, althans dat denkt mijn partner. Dit levert haar meteen een zogenaamd "zeilertje" op. Helaas staat er een stevige bries en is filmen niet goed mogelijk. Terug bij de auto, die langs het kanaal geparkeerd staat, zien we een witgatje. Over ons heen trekken groepen flamingo’s, twee kroeskoppelikanen (een fantastisch gezicht) en een grote zilverreiger. Vervolgens gaan we terug naar de hoofdweg richting Milete (prachtige arena) aan de zuidkant van de delta. Van een mooi uitzichtpunt tussen Akkoy en Didam kijken we voor de laatste keer over de vlakte. Helaas is veel in cultuur gebracht. De katoenplant schijnt hier goed te gedijen op de ziltige vlakte. Onafzienbare velden met wit pluis worden op het tijdstip van onze aanwezigheid geoogst. Tientallen vrouwen met kleurige hoofddoeken gaan in gelid het veld af om handmatig het katoen te plukken. Goed zichtbaar is het resultaat van hun arbeid, omdat de vlakte die ze geplukt hebben groen zonder wit pluis achterblijft. Langs de wegen veel tractoren met aanhangers volgeladen met katoenbalen. Opmerkelijk zijn de kleine tentenkampen waar de landarbeiders gehuisvest zijn. Alle materialen zijn bruikbaar voor een dergelijk onderkomen. Na Yenikoy via een kaarsrechte weg vol met verraderlijke putten waar het asfalt volledig verdwenen is, rijden we via Soke weer naar de "thuisbasis" Kusadasi.

24 oktober
Wederom net als de afgelopen week zijn de weersgoden ons goed gezind. Een temperatuur van 20 graden en een flets zonnetje. Prima wandelweer! Vandaag gaan we naar het nationale park Samsundagi. Na een prachtige rit langs de kust komen we vrij eenvoudig (het "Millipark" staat goed aangegeven) bij de ingang van het park. Na het betalen van een kleine vergoeding rijden we langs de noordkant van de enorme bergketen die ca. 30 km lang is. De bergketen steekt als een schiereiland in zee uit. Al snel zien we het Griekse eiland Samos liggen. De bergketen strekt zich, slechts onderbroken door een smalle zeestraat, tot over Samos uit. Op verschillende punten langs de weg zijn kleine picknickplaatsen aangelegd met een fenomenaal uitzicht over de Aegeische zee. Ongeveer 10 km vanaf de ingang (goed aangegeven) bevind zich een kloof. Het pad hierdoor is goed begaanbaar en gaat flauw omhoog de bergen in. De kloofbreedte varieert van ca. 10 tot 100 meter. De wandeling is werkelijk een verademing. Slechts het geluid van vogels en opmerkelijk genoeg ook van zoemende insecten was hoorbaar. Het park is oorspronkelijk gesticht voor het behoud van de anatolische panter. Helaas is er na 1952 niet één meer waargenomen en zijn ze waarschijnlijk uitgestorven. De vogelrijkdom komt in het voorjaar waarschijnlijk beter tot zijn recht. De roodborst is zeer algemeen, verder zien we nog vlaamse gaai, goudhaan, koolmees, vink, putter, en zwarte roodstaart. Een overvliegende sperwer maakt het lijstje compleet. Een matige score! Het landschap maakt veel goed. Na een kort verblijf aan het strand, dat vergeven was van de wespen, vertrekken we naar het Bafa golu meer aan de zuidkant van de grote meander. Via Soke rijden we richting Bodrum. Bij Senikor slaan we af. Een brede asfaltweg vernauwt zich al snel in het dorpje Sarikemer. Hier heeft de tijd echt stil gestaan. Overal zien we rondscharrelende kippen, koeien en geiten. De huisjes zien er zeer armoedig uit. De wegen zijn buitengewoon slecht en zijn alleen nog maar geschikt voor een motorcross. Aan de rand van het dorpje ligt de vlakte van de grote meander met aan de horizon het Bafa golumeer. Het blijkt uiteindelijk ondoenlijk het meer vanuit deze kant te benaderen. We besluiten via de zuidoever, waarlangs een geasfalteerde weg loopt, het meer te verkennen. Op het meer zien we duizenden meerkoeten en honderden smienten en kuifeenden. Hier en daar zien we een fuut, enige tientallen geoorde futen en dodaarzen. Behalve ook nog enkele door ons opgeschrikte watersnippen en kokmeeuwen zien we weinig bijzondere soorten. Ook nu vergoedt het schitterende landschap weer veel. Op de terugweg tanken we nog even. De pompbediende geeft heel enthousiast mijn huurauto een complete wasbeurt, terwijl we alleen op de voorruit hadden gerekend! Landschappelijk zijn we zeer zeker aan onze trekken gekomen, wat de vogels betreft was het beneden verwachting.

25 oktober
Vandaag houden we een rustige dag. ‘s Morgens nemen we de weg dwars door de "kleine meander". De vlakte is overal gortdroog. Behalve een kleine zwartkop, een kuifleeuwerik, een putter en heel veel huismussen zien we heel weinig. Op de terugweg naar Epheze zien we nog een prachtige buizerd. ‘s Middags gaan we naar het "vogeleiland" voor de kust van Kasudasi". Dit eiland is door een lange dam met het vaste land verbonden. Vooral bij het passeren van kleine vissersboten zien we veel foeragerende geldpotmeeuwen, zwartkopmeeuwen en kokmeeuwen.

26 oktober
Pumakkale is vandaag het doel. De sneeuwwitte kalkterrassen, prachtig omzoomd met roodbloeiende oleanderstruiken zou het hoogtepunt van onze vakantie kunnen worden. De rit er naar toe voert ons over vaak slechte asfaltwegen, waarlangs het schilderachtige en ook armoedige Turkse platteland te zien is. Overal zien we langs de weg fruitstalletjes met een beperkte sortering van sinasappelen, mandarijnen en appels. Zeer goedkoop verkrijgbaar. Naarmate de rit vordert wordt het weer slechter. Boven de bergen in de verte, die de vlakte omlijst, heel veel bewolking. Het landschap wordt er steeds troostelozer onder. Langs de weg veel bonte kraaien die de film van hitscock "de birds" doet herleven. Na een rit van ca. 210 km! zijn we eindelijk aan de voet van het Pamukkaleplateau. Het is ondanks de regen een schilderachtig gezicht. Hoe we boven moeten komen is niet meteen geheel duidelijk. Het beste lijkt ons om een touringcarbus met toeristen te volgen. Na een zeer slechte bochtige weg komen we boven het plateau uit. De regen is nu opgehouden en we zoeken snel een parkeerplaats voor de auto. Het is een verbluffend gezicht de blinkend witte terrassen te zien die trapsgewijs op de helling gevormd zijn. Veel toeristen, pootje badend, leven zich uit. Boven op het plateau bevindt zich een zwembad dat gevoed wordt door het water van de bron. De rand hiervan wordt overstroomd met warm bronwater.De optrekkende nevel geeft het allemaal een onwerkelijk karakter. De gigantische steenblokken van de hoger gelegen ruines vervolmaken het aparte decor van de nevelwitte kalkterrassen. Na een kort verblijf, in verband met de zeer snel optrekkende mist , vertrekken we weer naar onze thuisbasis.

27 oktober
‘s Morgens bezoeken we de markt in Kusadasi. We zien heel veel van het zelfde. Het is onbegrijpelijk dat een ieder zijn bestaan heeft. Ook hier is de sortering op de groente- en fruitmarkt zeer beperkt. De kleding en ledermarkt is voor ons interessanter. Het aanprijzen van alle koopwaar en het indringende leuren komt op ons westerlingen irritant over. Rustig iets bekijken zonder opdringerige kooplui is niet mogelijk. Nadat we een lederen tas en twee portefeuilles kopen (afdingen tot ongeveer de helft!) vertrekken we weer naar de delta van de grote meander. Na de lunch rijden we richting Milete. Milete is een oude ruïnestad van rond het begin van onze jaartelling. Op de ruines zien we o.a. rotsklever,roodborst, roodborsttapuit, zwarte roodstaart, gekraagde roodstaart, rotsduif, winterkoning, koolmees en blauwe rotslijster. Onder de poorten van het theater liggen veel braakballen van vermoedelijk de kerkuil. Na een leuke afwisselende tocht gaan we weer terug naar het hotel

Resumé
Hoewel de "oogst" aan vogels tegenvalt, hebben we het toch buitengewoon goed naar ons zin gehad. De serene rust van de delta’s, de prachtige oude ruines, het schilderachtige platteland en ‘s avonds de gezelligheid van Kusadasi stonden borg voor een onvergetelijke vakantie.