21 juli, 1993

Vogels van Aiquamolls del Emporda

Inleiding

Vorig jaar, in juli 1993 heb ik Aiquamolls del Emporda twee keer kort bezocht. Beide bezoeken waren zo goed bevallen, dat ik besloot, als de gelegenheid zich zou voordoen, zeker nog eens terug te keren en dan wat langer het gebied te bezoeken.Van 14 t/m 28 mei was het dan zover. Mijn partner en ik hadden een appartement geboekt in Ampuriabrava. Het appartement lag niet ver van het strand en de Riu Muga, een van de beide rivieren die het zuidelijk gedeelte van het park Aiquamolls de 'l emporda omsluit. De verwachtingen waren hooggespannen. Enkele leuke waarnemingen indertijd waren o.a. Woudaap, Purperreiger, Zilverreiger, Purperkoet, Steltkluut en Strandplevier. Uit de beschikbare informatie bleek dat er in het gebied ca. 400 vogelsoorten waargenomen zijn.Het gebied is voor de oostkust van Spanje, op de trekroute, voor of na de oversteek van de Pyreneeën, een belangrijk tussenstation van vele trekvogels. Ook het broedvogelbestand is zeer interessant en een belangrijk gebied voor vele mediterrane soorten. De biotoop ter plaatse is zeer gevarieerd en bestaat uit moeras, grasland met rondom houtwallen en hogerop het voor de Middellandse zeekust typische maquis landschap.

De reis en het verblijf

Zaterdagmorgen vroeg om 4.00 uur zijn we uit Schiedam vertrokken en via de gebruikelijke noord-zuid route over de Franse tolwegen naar Ampuriabrava gereisd. De route die we gevolgd hebben loopt via Antwerpen, Brussel, Namen, Luxemburg, Lyon naar Perpignan, richting Barcelona. Bij "sortida 3" de tolweg af richting Rosas en ca. 5 km voor Rosas afslaan richting Ampuriabrava. De aankomsttijd in Ampuriabrava was ca. 18.00 uur. De totale afstand Schiedam-Ampuriabrava bedraagd ca. 1410 km en de kosten voor de tolwegen bedroegen v.v. 578 FRF. De weersomstandigheden onderweg waren goed en we ondervonden geen vertragingen of tegenslag.Onderweg drie keer een Rode- en een keer een Zwarte wouw gezien, veel Roeken en bij de Frans/Spaanse grens aan de middellandse zeekant een grote groep Flamingo's. Bij de stopplaatsen onderweg o.a. Vink, Putter, Groenling, Kneu, Huismus en Ringmus. Voor ons verblijf hadden we gekozen voor Ampuriabrava vanwege de centrale ligging t.o.v. het park.We hadden logies geboekt voor 's Xons Playa, een drie-sterrenhotel. Het appartement bestaat uit een royale kamer met aanbouwkeuken, een aparte slaapkamer en een goed ingerichte badkamer.Voor de kampeerders zijn er ook twee goede mogelijkheden, t.w. Alma Nautica (gunstig gelegen!) en Laguna Park.

Ligging en toegang van het park

Het park is verdeeld in twee hoofdgebieden welke van elkaar gescheiden zijn door Ampuriabrava en Castella 'D Empuries" en wat onduidelijke bebouwing en akkers.Het zuidelijk gedeelte bestaat uit grasland gescheiden door houtwallen en meer naar de kust uit moeras dat in de zomer grotendeels opdroogd. De vegetatie bestaat voornamelijk uit gras, riet, lisdodde en hier en daar wat begroeiing met wilg en populier langs de wandelpaden. Er zijn negen zeer comfortabele observatiehutten, allen met een voortreffelijk uitzicht over het gebied. Het noordelijk gedeelte, meer landinwaarts, is droger, heuvelachtiger en hier en daar gelardeerd met grote zwerfkeien en rotsen.Ook hier weer veel grasland met houtwallen, bamboestruiken en kurkeiken. Het lagere gedeelte hiervan heeft een moeras dat door middel van een observatiehut goed te overzien is. De toegang tot het zuidelijk gedeelte van het park, wat ornitologisch gezien het interessantst is, kan via een oversteek bij het strand wadend door de Riu Muga. De door mij aangetroffen diepte bedroeg ongeveer 30 cm en er stond nauwelijks stroming. Op zich is dit alleen aantrekkelijk buiten het broedseizoen omdat dan het strand toegankelijk is. De tweede mogelijkheid en de meest gebruikelijke is de afslag halverwege de weg van Ampuriabrava naar Sant Pere Pescador. E.e.a. staat goed aangegeven. Men komt dan bij de hoofdingang binnen. Normaal gesproken kan doordeweeks gratis en in het weekend voor 200 Pts geparkeerd kan worden. Bij de ingang bevind zich het informatiecentrum. Hier is een kleurenfolder en een routebeschrijving beschikbaar van het park en is het laatste nieuws op ornithologisch gebied omtrent bijzondere waarnemingen verkrijgbaar. De derde en laatste mogelijkheid is vanaf Ampuriabrave richting Sant Pere Pescador te rijden, de tweede afslag richting camping Alma Nautica te nemen en ongeveer halverwege links af te slaan bij de grote droogtorens. Hier is voldoende (gratis) parkeergelegenheid. U bent dan meteen bij het vogelrijkste en goed overzienbare deel van het park de "Del Mata". De enige toegang tot het noordelijk gedeelte van het park is vrij lastig te vinden. Het beste is om vanaf Ampuriabrava richting Rosas te rijden en de eerste afslag linksaf te gaan en daarna nog twee keer linksaf te slaan. Even voorbij een restaurant aan de rechterkant, voor de brug bij het bord met de tekst Aquamolls del Emporda uw auto in de berm parkeren (geen parkeerruimte aanwezig). Vanaf daar te voet het park in. De andere route vanaf Casstello Empuries is volledig onbegaanbaar omdat zeker de helft van het asfalt verdwenen is. 

Dagoverzichten

De beknopte overzichten van dag tot dag geven een beeld wat men zoal kan verwachten en wat er te zien en te beleven is.  14 mei. Na een eerste verkenning 's avonds in Ampuriabrava tijdens de wandeling veel Geelpootmeeuwen, Huiszwaluwen en Gierzwaluwen. Vroeg naar bed om van de best wel vermoeiende reis uit te rusten. Het plan was de volgende morgen vroeg op te staan en de omgeving wat nader te verkennen.

15 mei.

's Morgens rond zeven uur vertrokken en ten noorden van Ampuriabrava rondgekeken. Vlak bij het strand een groepje Huiszwaluwen, die bij een drooggevallen plas klei verzamelden voor de nestbouw. Ook een alarmerende Strandplevier (jammer video-camera nog niet bij me!!). Tussen de akkers en het hooiland door gereden. De voormalige rijstvelden zijn onderling gescheiden door houtwallen met veel zingende Nachtegalen, Cetti's zangers en Putters. Het gebied verder het binnenland in lijkt interessanter. Hoe er te komen moet ik nog even uitzoeken! 's Middags het zuidelijke gedeelte en het voor mij van vorig jaar bekende gedeelte bezocht. Veel kinderen en toeristen, kortom een drukte van belang. Ik neem me voor om voortaan niet later dan tot ca. 10.00 uur in het park te vertoeven en de drukte te vermijden. Deze eerste verkenning van het zuidelijke gebied leverde meteen al enkele leuke waarnemingen op zoals o.a.; Woudaap, Kleine zilverreiger, Grote karekiet, Snor, Witwangstern, Hop, Bijeneter. Gezien de enorme toeloop van vogeltoeristen weinig gefilmd. Later bleek dat het alleen in het weekend zo druk kan zijn. Morgen wel vroeg de veren uit!!

16 mei.

Om ca. 5.30 uur de deur uit gegaan. De parkeergarage van het hotel (wat sjiek toch) was nog afgesloten! Ca. 6.00 uur gearriveerd bij het informatiecentrum van het park. Ik besloot eerst het noordelijke gedeelte van het park te gaan verkennen en naar D'en Turies te wandelen. Onderweg veel Veldleeuwerik, Kuifleeuwerik, Roodborsttapuit, groepje overvliegende Kleine zilverreigers en twee Zilverreigers. Overal foeragerende Bijeneters die hun welluidende roep lieten horen. Het landschap bestaat hier voornamelijk uit grasland met houtwallen waarin veel Nachtegaal en Cetti's zanger.Bij de ruïne Trencat Farmhouse wel veel Huismussen maar helaas niet de in de uitgegeven route beschrijving beloofde "little owl". Onderweg hier en daar Grauwe gors, een lomp ogend vogeltje met een merkwaardig gezang, dat veel weg heeft van een steentje dat je op het ijs gooit en dat snel tikkend, als een aflopende wekker. Bij D'enturies lake hide veel Steltkluten, èèn Kluut, èèn Tureluur èèn Groenpootruiter en veel Wilde eenden. De route via het strand was i.v.m. het broedseizoen afgesloten, dus rechtsomkeert gemaakt en terug naar het informatiecentrum en de hoofdingang. Vanaf 8.00 uur het zuidelijke gedeelte van de route verkend. Onderweg o.a. Grote karekiet, Nachtegaal en Cetti's zanger. Opmerkelijk is dat de Nachtegalen zich niet alleen goed lieten horen maar ook goed te zien waren. Het filmen van een van hen was een koud kunstje. Leuk was boven Dels Roncaires hide een "biddende" IJsvogel te zien en één die pal voor de observatiehut een visje verschalkte. Ter hoogte van Les Daines gelijktijdig opvliegend een Groene specht , een Hop en een Woudaap die zich in het gaas verslikte van de afzetting alvorens er vandoor te gaan. Regelmatig Hoppen gehoord en gezien. Gewandeld tot Caseta La Bomba waar de Bijeneters al behoorlijk actief waren en overal hun melodieuze roep te horen was. Gezien het feit dat ik weer om tien uur in het hotel wilde zijn ben ik ter hoogte van Closa Salabrosa weer terug gegaan. Onderweg naar het hotel nog een Rode patrijs gezien. Gelukkig een levende i.p.v. de talloze opgezette exemplaren die ik later regelmatig in de souvenirs winkels tegenkwam.

17 mei.

Om zeven uur het zuidelijk gedeelte van het park ingetrokken. Bij het informatiecentrum vloog een kleine uil weg uit de hoge populieren aan de overzijde van het grasveld. De volgende keer zal ik wat bedachtzamer het gebied intrekken, zodat wellicht determinatie mogelijk zou zijn. Wederom veel Nachtegaal, Cetti'szanger, Zwartkop en Winterkoning. Bij Les daines Hide een groep van ca. 30 damherten aan de oostkant grazend op het grasland. Aan de westkant Kleine zilverreiger en een Zilverreiger. Net als gisteren weer een Hop bij de voet van een dode wilg. Vermoedelijk een nest. Goed verstopt in de observatiehut ca. een half uur gewacht met de videocamera in aanslag. De Hop liet zich diverse keren zien, maar niet bij de vermoedelijke nestholte. Bij Pallejo Hide veel Grote en Kleine karekieten en een Europese kanarie. Vanuit de hut bij de Del mata rice fields veel Steltkluten, Kleine zilverreigers, Wilde eenden en een Krakeend. Ver weg maar toch goed herkenbaar een Zwarte ibis!! Tussen de Meerkoeten een Purperkoet, goed herkenbaar aan de vuurrode poten en snavel en de paarse bevedering. Overal op insecten jagende Bijeneters. Onderweg terug nog graszanger, Zwartkop, Grauwe gors en drie overvliegende Zilverreigers. 

18 mei.

Wederom om zeven uur aangekomen bij de ingang van het zuidelijk gelegen park. Nevelig en windstil weer. Nu wel denkend aan het kleine uiltje van gisteren, voorzichtig het pad bij de ingang betreden. Gelukkig zat het uiltje, een Steenuil er weer. Langs El Cortelet Meadows zes overvliegende Zwarte ibissen. Ze zijn hier kennelijk algemener dan ik dacht. Bij Estany Del Cortelet twee Pijlstaarten die ik omstreeks deze datum niet verwacht zou hebben. Veel Wilde eenden en Meerkoeten. In het riet veel Grote en Kleine Karekiet. Bij de observatiehut van Les Daines wederom een Hop gezien bij de nestholte zoals gisteren beschreven. Dit keer staat het vast dat er een nest moet zijn. Na enige tijd kwam er een Hop uit de nestholte, die spoorslags verdween. Even later arriveerde er een tweede met een insect die nogal verbaast reageerde omdat zijn of haar partner niet aan aanwezig was. Dit moment leuk vastgelegd op video. Tevreden met het bereikte resultaat besloot ik nu helemaal naar het strand door te lopen. Onderweg Roodborsttapuit, Grauwe gors, Putter, Zwartkop, Europese kanarie een Zilverreiger die opvloog uit een slootje langs het pad. Langs Aquait Del Call Mari diverse Purperreigers opgeschrikt. Hier ook een Buizerd en een Bruine kiekendief. Aan het einde van het pad bij de ingang van de camping een Cetti's zanger gefilmd. Bijna altijd zingt deze vanuit de dekking van dicht struikgewas. Gelukkig was er een open stuk in de begroeiing waardoor filmen mogelijk was. De zang van de Cetti's zanger is zeer doordringend en als je hem dikwijls hoort, kan dit behoorlijk irritant overkomen, zeker als je hem niet ziet! Tevreden over de filmische resultaten weer teruggegaan naar het hotel. De zon was inmiddels doorgebroken. Na de regen van gisteren een verademing. 's Avonds met m'n partner tussen 18.30 en 20.30 uur nog even naar Del Mata gegaan. Prachtig licht schuin opzij. Hier een grote groep van ca. 50 Koereigers , twee Zwarte ibissen, veel Steltkluten, Witwangsterns en een Zwarte stern. Ook vandaag weer een prachtige Purperkoet. Gezellig staan keuvelen met een groepje Engelsen, die zo weggelopen leken uit "Coronation street" Ook was er een duitser uit Beieren met een fantastisch mooie video uitrusting. Om van te smullen! Leuk, dat mensen van verschillende nationaliteiten die vogelen, het zelfde enthousiasme uitstralen. Tussen de middag op weg naar Cadaques in de bergen nog een Roodkopklauwier gezien.

19 mei.

Via het informatiecentrum weer linea recta naar Del mata gegaan. Weer veel Steltkluten waarvan op diverse plaatsen, op kleine verhogingen in het water, nesten te zien waren. Ook waren Witwangstern en Zwarte stern weer aanwezig. Bijzonder was een Ralreiger en zes Zwarte ibissen. Een tweetal Zwarte ibissen was kennelijk met een soort baltsritueel bezig. Een van beide exemplaren voerde met opgeheven vleugels en knikkende kop ronddraaiend om zijn partner een prachtige dans uit waarbij de fantastisch mooie kleuren van de hals en de bevedering van de vleugels in combinatie met het mooie licht schitterend tot zijn recht kwamen. De kleuren zijn vergelijkbaar met die van een druppeltje benzine op water waarbij de meest fantastische kleuren te zien zijn. De andere vier minder kleurrijk waren juvenielen en volkomen onverschillig voor hetgeen er gebeurde. Een overvliegende Bruine kiekendief zorgde voor een enorme consternatie waarbij alles en iedereen op de wieken ging. Pas nu was goed te zien dat er minstens 50 Steltkluten waren. Drie keer een Purperkoet gezien waarvan er èèn op de "Meerkoetenmanier" haar jong voerde met stukjes riet. Het embleem van het park "de Zomertaling" nog steeds niet waargenomen en ook de komende dagen niet gezien! Het was een buitengewoon aangename avond al vergalden de muskieten soms wel het plezier. 

20 mei.

Dit keer 's morgens vroeg via een andere gemakkelijker route naar Del Mata gereden. E.e.a. bespaarde me een fikse wandeling met m'n zware filmuitrusting. Op ca. 100 meter van Del Mata, op weg richting camping Nautica bevind zich een zijingang. De Zwarte ibissen waren er niet maar wel ca. 10 stuks Zilverreigerken, een Kleine zilverreiger en zoals gewoonlijk veel Steltkluten en een Kuifleeuwerik op het pad. In het riet Kleine- en Grote karekiet en Graszanger. De Zilverreigers lieten zich goed filmen. Onderweg terug naar Ampuriabrava aan de linkerkant van de weg, even voor het tankstation, twee Scharrelaars. De in Lars Johnsons boek "Vogels van Europa" beschreven jachttechniek was hier goed te zien. Regelmatig werd vanaf de telefoonbekabeling een duik genomen naar het ca. 10 meter lager gelegen grasveld, waarna de uitgangspositie weer werd ingenomen. Helaas stond ik stil op een redelijk drukke weg wat mij niet in dank werd afgenomen door de Spaanse automobilisten. Zonder Spaans woordenboek was de strekking toch heel duidelijk. Na een zijpaadje te zijn ingeschoten bleek dat bij mijn terugkomst de vogels gevlogen waren. Overigens zag ik nog wel twee Rode patrijzen wegrennen. Tevreden over de waarneming van beide Scharrelaars keerde ik voldaan naar het hotel. Later op de dag onderweg naar het strand veel Putters en een Zwarte roodstaart. "s Middags om ca. 16.00 uur samen met m'n partner naar Estany de Villaut het noordelijke gebied gegaan. Wellicht op een ongunstig tijdstip. Slecht aangegeven op de kleurenfolder van Aiquamolls Del Emporda wisten we na wat gebarentaal, met een bewoner van een vervallen boerderij, de ingang te vinden. Landschappelijk gezien zeker de moeite waard. In het decor van de uitlopers van de Pyreneeën, gelardeerd met grote rotsblokken, ligt daar de laagvlakte die voornamelijk bestaat uit grasland met houtwallen van o.a. bamboe. Het gebied leek geschikt voor tapuiten. Echter alleen de Roodborsttapuit liet zich zien. De wandeling van ca. 1 km. naar de observatiehut leverde o.a. Grauwe gors, Bijeneter, Veldleeuwerik en een prachtig mannetje Grauwe kiekendief op. Het leek me trouwens een paradijs voor botanici vanwege de verschillende biotopen en de verscheidenheid aan begroeiing. Vanuit de hut Koereiger, Kleine zilverreiger, Wilde eend, Waterhoen en ook een viertal Purperkoeten. In de ochtenduren is het gebied misschien nog interessanter.

21 mei.

Deze ochtend weer naar de Delmata. Erg rustig van morgen. Uiteraard weer de gebruikelijke Steltkluten en Wilde eenden. Ook de Purperkoet liet zich weer even zien. Omdat er verder niet veel te zien was besloot ik weer naar Les Daines te gaan met de verwachting de Hop weer te kunnen filmen. Ter plaatse aangekomen bleken de Hoppen zeer actief. het was een komen en gaan van en naar de nestholte. Liggend achter de balustrade van de observatieruimte, spiedend door een kier, leuke opnamen gemaakt. Het gat van de nestholte is maar ternauwernood groot genoeg om de Hop door te laten. Om de vijf minuten kwam er één met een prooi, voornamelijk rupsen en wormen. Voldaan na het maken van deze opnamen nog even naar Closa Salabrossa gegaan. Hier wederom een Pijlstaart , Wilde eenden, Meerkoeten en Waterhoentjes. Verder geen bijzonderheden. 's Avonds nog even naar Del Mata gegaan. Dit keer heb ik me geconcentreerd op het filmen van de Steltkluten. Mooi licht van opzij, dus een goed contrast.Vanavond ca. 12 Witwangsterns en vier Zwarte ibissen gezien. 

22 mei.

's Morgens om ca. 10 uur naar Estany de Villaut gegaan. Prachtig helder weer. Onderweg veel Kuifleeuwerik, Grauwe gors, Koereiger. Opmerkelijk onderweg op het wandelpad een zoetwaterkreeft, die als je te dichtbij kwam, een soort dreighouding aannam. Op de rotsblokken kleine hagedissen en op het pad een tamelijk grote van ca. 25 cm lang., groen met een blauwe kop. In de houtwallen veel Nachtegaal en Cetti's zanger. Overtrekkende Bijeneters en een Hop. Weer een mannetje Grauwe kiekendief, wiekend langs de horizon. Vanuit de observatiehut o.a. Purperkoet, Kleine zilverreiger, Waterhoen en veel Ringmussen. 's Avonds D' en Turies lake Hide bezocht. Somber weer. Onderweg Bijeneter, Kauw, Steltkluut en foeragerende Ooievaars. Op het eiland, gezien vanuit de observatiehut, veel nestelende Steltkluten en een paar Kokmeeuwen en Tureluurs. Rustige avond.

Beschrijving aandachtspunten

Hier onder volgt een chronologisch overzicht van alle in de plattegrond genoemde aandachtspunten. Bij dit overzicht is gebruik gemaakt van de door het informatiecentrum uitgegeven folder aangevuld met eigen waarnemingen en conclusies.

El Cortalet Meadows.

Een weide omgeven door houtwallen die vanaf het pad goed is te overzien. Door begrazing met rundvee en ezels! wordt de begroeiing kort gehouden. De Koereiger is hier door de aanwezigheid van het vee regelmatig te zien. Ook foeragerende Ooievaars, Steltkluten en Hoppen en in de houtwallen de bekende zangers.


Les Gantes

Het uitzicht vanuit deze observatiehut geeft een representatief beeld van de tijdens de trek passerende en overwinterende eendensoorten en Steltkluten. In de zomermaanden droogt het meer volledig op. Tijdens mijn aanwezigheid geen steltlopers en alleen Wilde eenden en Pijlstaarten waargenomen. Vermoedelijk was de doortrek al grotendeels voorbij.


Les Daines

Het uitzicht op het omheinde gedeelte, waar het damhert indertijd geïntroduceerd is, geeft een idee hoe een weide, die geleidelijk aan begroeid raakt met struiken zoals braam, er uit kan gaan zien. Van hieruit prachtige opnamen gemaakt van een nestelende Hop en fouragerende Zilverreigers en Kleine zilverreigers. Aan de ingangszijde mooi uitzicht op het rietland grenzend aan Les Gantes.


Caseta de labomba

Ook deze weide wordt voor begrazing door rundvee en ezels gebruikt en biedt vooral bescherming tegen de soms optredende zuidelijke stormen. Vanuit de observatiehut een mooi uitzicht op de opgeworpen nest wal van Bijeneters. Jammer is dat de ezels klauterend over de nest wal hier en daar nogal voor wat verstoring en beschadiging verantwoordelijk waren. Enige afscherming hiertegen zou wenselijk zijn.


Closa salabrosa

Hier een zoutminnende of zout verdragende vegetatie. Zie de tamarisk bomen rondom. Altijd wel aanwezig Roodborsttapuit, Grauwe gors en Graszanger.


Pallleja

Deze observatiehut biedt een mooi uitzicht over een gebied begroeid met riet en meertjes met brak water. Altijd Bruine kiekendief, Grote- en Kleine karekiet en soms Woudaap aanwezig.


Del mata

Voormalige rijstveld en het laatst bij het park gevoegd. De vegetatie is zich nog steeds aan het ontwikkelen. Ornithologisch gezien het meest interessantste "bereikbare" gedeelte van het park. Gezien o.a. Woudaap, Zwarte ibis, Koereiger, Ralreiger, Kleine zilverreiger en Steltkluut.


Aquait del Gall Mari

Mooi gebied met vanuit de observatiehut goed overzicht van het gebied. Gezien o.a. Purperreiger en Kleine zilverreiger.


Resumè


De mogelijkheden voor de natuurfilmer of fotograaf zijn voortreffelijk vanwege de goede bereikbaarheid, de kleinschaligheid en de uitstekende faciliteiten. Een nadeel is dat het park nogal gekunsteld overkomt en vooral in het weekend zeer druk bezocht wordt.