Vogel Fotografie

Inleiding

Vogels hebben me van kinds af aan gefascineerd. In mijn omgeving waar ik opgroeide was natuur nog heel gewoon. Het weilandengebied van Midden Delfland was om de hoek van de straat. Het Sterrenbos lag op loopafstand, je deed trouwens alles nog te voet! Het schooltuintje was nog een manier om met de natuur in contact te komen! Vanaf het begin had ik de neiging natuur te verzamelen. De verzameling bestond uit veren, vleugels, uitgeblazen eieren en schedeltjes. Later werd het waarnemen belangrijker. De vogellijsten waarop waarnemingen werden verzameld gaven je een goed gevoel dat je kon koesteren. Voor het  fotograferen en filmen van vogels heb ik in een latere fase van mijn leven de hele wereld afgereisd en daarbij enorm genoten van hetgeen ik heb gezien.  Het is frappant dat ik dat geluksgevoel nu ook in mijn eigen tuin kan beleven. Natuurlijk in de bij mijn huis gelegen tuin en later met meer mogelijkheden in mijn volkstuin. Dat ik me verder in mijn hobby moest   verdiepen was wel duidelijk. Hoe trek je vogels aan. Wat voor beplanting en insecten zijn daar voor nodig. Hoe is het samenspel tussen alle organismen om tot een optimaal resultaat te komen. Hoe kan je een  opname optimaliseren voor wat betreft belichting,  achtergrond en compositie. Op al deze vragen ga ik proberen een antwoord te geven. 
Vogelfotografie is in principe overal mogelijk. Je kan op goed geluk de polder of het bos ingaan en al struinend proberen vogels te fotograferen. Maak je gebruik van de vogelhutten die overal in het  land zijn geplaatst (zie www.vogelhut.nl) dan is de kans dat je met iets bijzonders thuiskomt al weer veel  groter. Natuurlijk is ook de auto een prima rijdende  vogelhut waar vogels al snel aan gewend zijn. Ook zijn  er de laatste jaren een aantal vogelhutten gebouwd in  geschikte natuurgebieden waar je tegen (forse)  betaling een dag of dagdeel kan vertoeven met een  grotere slagingskans omdat er gevoerd wordt. Vaak is  dan wel te zien dat veelal foto’s op elkaar gaan lijken  Omdat niet altijd alle omstandigheden naar eigen inzicht gewijzigd kunnen worden. Heb je een eigen  tuin of volkstuin dan zijn er hele leuke mogelijkheden  te creëren in je eigen natuurgebied. Je kan naar eigen  inzicht je tuin indelen en de  positie van je  cameraopstelling optimaal installeren. Ook kan je  eenvoudig foto’s ensceneren waarbij een bloeiende  tak of interessante boomstronk als object wordt  gebruikt om weer een nieuwe opstelling te maken. Zo kan je eindeloos variëren en op elk moment van de  dag dat het je schikt in je eigen gecamoufleerde  schuilplaats voor vogelfotografie gebruiken.  

Waar moet een tuin aan voldoen 

Lichtomstandigheden                                
Optimale lichtomstandigheden proberen te  benaderen is niet altijd eenvoudig. Een plek waarvan het uitzicht gericht is op het noorden om tegenlicht te vermijden is al een belangrijke stap. Optimale lichtomstandigheden zijn er gedurende de gouden uren. Dus kort na zonsopgang gedurende enkele uren in westelijke, in de  namiddag in oostelijke richting en overdag in noordelijke richting.  Niet altijd kan je zulke omstandigheden creëren en ben je afhankelijk van de situatie. Zelf heb ik een volkstuin die gericht is op het noorden. Dus nooit tegenlichtopnamen. Al moet gezegd worden dat   tegenlicht opnamen ook artistiek verantwoord kunnen zijn.      

Interessante objecten                             
Interessante objecten gebruiken om een natuurlijke pose te creëren zijn er in overvloed te vinden. Gebruik in dat geval alleen natuurlijke objecten zoals boomstronken, takken, keien e.d. In het voorjaar kan je een mooie tak met b.v. bloesem gebruiken die vogels op hun aanvliegroute naar het aangeboden voedsel  gebruiken. Het is niet mooi ze te fotograferen op een voederapparaat, een vetbol of een ander kunstmatig object.  

Trekpleister                                                                         
Een plek maken waar vogels graag naar toe komen is nog niet zo eenvoudig. Een tuin moet best wel aan veel voorwaarden voldoen om zodanig geschikt te zijn dat vogels van nature juist deze plek opzoeken om te verblijven. Voedselplanten met bessen of  planten die veel insecten aantrekken zijn     aantrekkelijk voor vogels. Zelf voedsel en water aanbieden is een belangrijke trekpleister. Tijdens de broedtijd moet de plek aantrekkelijk zijn voor vogels om er een territorium te vestigen. Ook moet er beschutting zijn waar ze in geval van bedreiging door roofvogels snel een veilige plek kunnen vinden. Denk in dat verband aan dicht struikgewas of een heg.

Drinken en baden                                                 
Een plek maken waar vogels kunnen drinken en baden en we ze kunnen fotograferen is een belangrijke voorwaarde en kan bovendien ook nog een mooi plaatje opleveren. Het liefs zou deze drinkplek op ooghoogte gemaakt moeten worden in een soort watertafel.

Broedgelegenheid scheppen
Broedgelegenheid scheppen (nestkasten) om vogels op een natuurlijk manier aan je tuin te binden.  

Achtergrond                                                       
Een mooie achtergrond die niet storend werkt op de uiteindelijke opname kan je bereiken door een gebruik te maken van een vrij uitzicht en een neutrale natuurlijke achtergrondkleur. De scherptediepte van de opname moet bij voorkeur binnen de te fotograferen vogel blijven. Probeer zoveel mogelijk op  ooghoogte te fotograferen.

Een tuinontwerp is van groot belang
Een tuinontwerp is van groot belang. Maak een composthoop op een afgelegen plek. Oude tegels, klinkers en dakpannen zijn goede materialen voor  creëren van hoogte verschillen in uw tuin. Dit met  holten en kieren die weer insecten aantrekken. Leg indien mogelijk een grasveld aan. Een grasveld mag eigenlijk niet ontbreken. Een is een prima gebied voor insecten eters zoals Merels en Roodborsten.

Bes dragende planten en struiken 
Plant bij voorkeur bomen en struiken met bes dragende planten B.v. meidoorn, vuurdoorn, lijsterbes, appel- en perenboom.  Kies voor inheemse planten die in verschillende jaargetijden bloeien. De bloeiende bloemen lokken insecten, en de uitgebloeide bloemen leveren nestmateriaal en zaden op.  

Afscheidingen
Gebruik voor afscheidingen een heg en plant klimplanten tegen een schutting. Goed  voor voedsel en nestelgelegenheid.  

Kijk eens op Tuinreservaten.nl
Op deze site van Vroege vogels worden nuttige tips gegeven over een diervriendelijke inrichting van uw tuin en waar uw tuin dan aan moet voldoen. Doe de test!  

Maak een moestuin                                                        
Maak een moestuin. Leuk, leerzaam en gezond. Gun de vogels ook een maaltje aardbeien of frambozen!

Tuinonderhoud 
Liever heeft een vogel geen keurig onderhouden tuin. Stel uw onderhoud zoveel mogelijk uit tot het einde van de winter. Afgevallen blad bevat veel insecten. Hark ze naar de borders en laat het daar composteren. Uitgebloeide bloemen bevatten zaden waar zaad etende vogels dol op zijn. Laat ze in ieder geval staan tot het voorjaar . 

Snoeien
Snoei struiken niet of niet allemaal tegelijk. Gebruik snoeihout en afgevallen takken voor het maken van takkenrichels. Dit is goed voor schuilplekken voor vogels. Snoei bessenstruiken in het voorjaar. Bessen zijn een waardevol voedsel voor bes etende vogels.  

Inrichting camouflage plek

Een schuilplek waar je nagenoeg ongezien kan fotograferen is op verschillende manieren te creëren. Je kan b.v. gebruik maken van een schuiltentje waardoor je heel flexibel bent  omdat je dit overal kan neerzetten. Een nadeel is dat alle geluiden die jij of de camera maakt vogels kunnen opschrikken. Ook kan de temperatuur ook flink oplopen of juist te veel dalen afhankelijk van de tijd van het jaar. Vaak is ook de ruimte beperkt en kan het een belasting worden om heel lang in een kleine ruimte bewegingsloos te  vertoeven.  Vanuit de woonkamer van uw huis is helemaal  ideaal. 
U kunt onder het genot van een kop koffie lekker comfortabel thuis goede resultaten bereiken. Alles hangt natuurlijk wel af van de ligging van uw tuin. Er geen tegenlicht is bij de kijkrichting. Ook moet er geen verstoring zijn van voorbijgangers.                  
Nog beter is  gebruik te maken van eventueel  aanwezige zonwering en u daar achter te verschuilen. De vraag is wel of dat echt nodig is omdat vooral bij dubbelglas er sprake is van een behoorlijke spiegeling die u grotendeels onzichtbaar maakt. Bedenk dan wel dat er achter u geen lichtbron of buitenlicht te zien is. 
Vanuit een tuinhuisje ben je minder flexibel maar kan je je natuurlijk wel een ideale plek creëren in een vaste opstelling waar vogels al snel aan gewend raken. Door (enkel)glas kan je prima fotograferen. Bij dubbelglas is dat lastiger omdat je dan altijd alleen  loodrecht door het glas moet fotograferen voor een goed resultaat. Het is zeer
belangrijk dat de ramen brandschoon zijn. De kleinste oneffenheid zorgt meteen voor een mindere kwaliteit foto’s
Gewoon zichtbaar voor de vogels zittend op terras is natuurlijk ook een mogelijkheid. Vogels raken hier snel aan gewend. Dit geeft je optimale bewegingsvrijheid. Je kan snel lokaliseren waar de vogels zitten. Je hoort hun geluiden. Kortom ideaal. Wel is een nadeel dat je geen schuwe vogels zoals b.v Spechten, Eksters en Gaaien kan fotograferen.
Natuurlijk is ook de kijkrichting van belang. De zon in de rug en tegenlicht vermijden is van groot      belang. Als het licht enigszins diffuus wordt door het bladerdak dan is dat alleen maar een pre omdat    direct hard licht zoals overdag op een zomerdag vermeden moet worden. Zorg er wel voor dat u   vanuit uw schuilplek wel de omgeving kunt overzien omdat het van belang is te weten of er een interessante vogel in aantocht is! Let er op dat vogels heel gevoelig zijn voor menselijke silhouetten. Een arm of hand die zichtbaar is kan al verstoring geven.  

Voer om vogels mee te lokken  

Voer om vogels mee te lokken is een zeer  belangrijke factor. Gelukkig mogen we  tegenwoordig het hele jaar voeren. De mening van Vogelbescherming is hierin veranderd omdat de oudervogels prima zelf kunnen bepalen wat voor jonge vogels geschikt is. Gebleken is dat ze voor hun jongen natuurlijk voedsel zoeken en zelf het aangeboden voer eten. Niet alleen voor de vogels is het prettig om gevoerd te worden, ook voor de fotograaf is het een heel goed middel vogels naar zijn tuin te lokken en wel op die plekken die goed zijn voor een mooie compositie. Hou er wel rekening mee dat elke vogelsoort zo zijn eigen voedselgewoonten heeft. Overzicht van het favoriete voedsel van verschillende soorten tuinvogels. 

Merel, Zanglijster, Koperwiek, Kramsvogel en Spreeuw. 
Broodkruimels, gewelde krenten en rozijnen, fruit, schillen en klokhuizen, alle soorten bessen,      etensresten (rijst en aardappelen) zonder zout.  
Waar: een sneeuwvrije plaats op de grond met beschutting vlakbij. 

Winterkoning, Heggenmus en Roodborst.  
Universeel voer, broodkruimels, meelwormen,       
ongekookte havermout.                                              
Waar: een zeer beschutte sneeuwvrije plaats. 

Koolmees, Pimpelmees, Zwarte mees. 
Vetbollen, ongezouten (dop)pinda's, kokosnoot,    zonnepitten.   
Waar: voedertafel of voederhuisje of opgehangen in een boom 

Mussen, Vink en Groenling.                                                      
Bruin broodkruimels, onkruidzaden, zonnepitten en etensresten zonder zout.   
Waar: op de grond, eventueel voedertafel 

Grote bonte specht, Boomklever en Boomkruiper.                      
Spekzwoerd, ongezouten (dop)pinda's, vetbollen, zonnepitten.  
Waar: vastgemaakt aan een boomstam op een rustige plaats 
Gaai, Kauw en Zwarte kraai.                                                                                                          
Zijn alleseters die alle bovengenoemde voedselsoorten in grote hoeveelheden aankunnen 

Wat moet u niet doen 
Geef ook geen erwten, bonen en  linzen. Die zijn gewoon te groot voor onze tuinvogels en daarom ongeschikt. 
Geef geen Melk. Dit is voor vogels onverteerbaar                                                      
Geef ook geen margarine en olie. Is schadelijk voor watervogels omdat dit de vetlaag aantast waardoor de waterdichtheid van hun verenkleed niet meer optimaal werkt.                                                                                                       
Geef ook geen gezouten en gebrande pinda’s zijn heel ongezond voor vogels.                                       

Nu de praktijk kort samengevat                                                                                                                                                                                           
Creëer een niet te nette en afwisselende tuin met genoeg struiken en schuilgelegenheid. 
Voer de vogels in de wintermaanden bij. 
Kijk naar het gedrag van de vogels. Vogels moeten altijd op hun hoede zijn voor roofvogels en katten. Dit doen ze vaak een kort moment vanuit
een uitkijkpunt waarbij ze goed de omgeving kunnen overzien voordat ze naar hun voerplek gaan. Dit is geeft ons de gelegenheid een mooie foto te maken. Als je goed vogels observeert dan ontdek je vanzelf de goede plekjes.  
Selecteer een plek met voldoende licht voor fotografie. 
Maak een voerplek met slechts een enkele mooie tak  of zit plek. 
Achter de tak of zit plek moet voldoende ruimte zijn  voor een rustige achtergrond. 
Zorg voor een goede gecamoufleerde plek vanwaar je goed kan fotograferen. B.v. vanuit een tuinhuisje of observatietentje.  
Gebruik in de wintermaanden (echt alleen in de wintermaanden!) een vetbol die je aan een mooie     bemoste tak kan hangen.  
De vogel zal vaak eerst even op zijn uitkijkpunt de situatie beoordelen voordat hij naar de vetbol vliegt. Dit geeft ons kort de gelegenheid de vogel te fotograferen. Zijn er meerdere vogels dan fungeert de uitkijkplek vaak als een wachtplek tot ze aan de beurt zijn.  
Ook kan je een  stukje appel en brood in een boomstronk verstoppen waarvoor ze dan wat moeite moeten doen om dit te verorberen.  
Natuurlijk moet je afwisselen en niet steeds verschillende soorten vogels op dezelfde tak        fotograferen.  
Een tak mag er trouwens niet afgebroken of afgezaagd uitzien. Probeer dit bij de  uiteindelijke foto te voorkomen. 
Het daglicht is van groot belang. Het liefste komende van achter de rug van fotograaf en als het kan met ochtend- of avondlicht. 
Kleine vogels zijn heel beweeglijk. Werk daarom met hoge sluitersnelheden  

Welke vogels zie je in je tuin 
Dat is sterk afhankelijk van de omgeving waar je tuin is gesitueerd. In het oosten van het land komen nu eenmaal andere soorten voor dan in het westen.
Ook is de biotoop van de omgeving waar uw tuin is gelegen van groot belang voor de soortenrijkdom. Daarnaast is er het fenomeen van vogelinvasies waarbij de soortendiversiteit van jaar tot jaar kan  fluctueren. Een voorbeeld hiervan is de Zwarte mees en de Pestvogel die niet elk jaar present zijn. Ook kan er natuurlijk altijd onverwacht een zeldzaamheid opduiken in uw tuin. Zoals b.v. een Bladkoning of een Draaihals! Er zijn natuurlijk ook nog  vogelsoorten die u nooit in uw tuin zult zien. Zoals b.v. weidevogels als de Kievit, Scholekster en de echte zeevogels. De kans dat er een leuke vogelsoort overvliegt en weliswaar geen gebruik maakt van uw tuin is heel groot. Zo zag ik ooit Lepelaars, Ooievaars, Buizerds, Havik en Bruine kiekendief overvliegen. Mijn Volkstuin, waar de meeste opnamen zijn gemaakt, ligt in het Volkstuinencomplex Thurlede in Schiedam in Zuid-Holland. Het Volkstuincomplex wordt omsloten door de Poldervaart die zich aan de westkant bevindt, ten noorden is er een klein weilanden gebied, ten  oosten zijn er sportvelden en aan de zuidkant is het Prinses Beatrixpark.            
Gezien deze ligging en de biotoop is het logisch dat je dan bepaalde vogelsoorten kan verwachten.  Dat er jaarlijks nieuw soorten bij kunnen komen is evident. Het is wel handig als u de vogels kunt herkennen. Een goede determineergids in onontbeerlijk. Denk in dit verband aan de         
ANWB-VOGELGIDS van EUROPA.  

2 opmerkingen: